Οι αντι-ΤΝF βιολογικοί παράγοντες επιδιορθώνουν τις οστικές κύστεις στην Ρευματοειδή αρθρίτιδα όχι όμως και η Μεθοτρεξάτη.
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος
Διευθυντής Κέντρου Μυοσκελετικών Παθήσεων,
Γυναικολογικό Νοσοκομείο ΛΗΤΩ, Αθήνα
Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην εξέλιξη της Ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι η δημιουργία κύστεων στα οστά των προσβεβλημένων αρθρώσεων που είναι κύρια υπεύθυνες για την παραμόρφωση τους και την λειτουργική ανικανότητα των ασθενών.Την τελευταία 15ετία η εφαρμογή των αντι-TNF βιολογικών παραγόντων για τη θεραπεία της νόσου άλλαξε εντυπωσιακά την μέχρι τότε γνωστή και δυσμενή εξέλιξη και πορεία της. Πολλές μελέτες μέχρι σήμερα έχουν δείξει ότι οι βιολογικοί παράγοντες συγκριτικά με την Μεθοτρεξάτη, όταν αρχίσουν να χορηγούνται στα αρχικά στάδια της νόσου, προστατεύουν πολύ περισσότερο τις αρθρώσεις στη δημιουργία οστικών κύστεων. Ελάχιστες όμως εργασίες έχουν ασχοληθεί με το εάν οι ήδη δημιουργηθείσες οστικές κύστεις μπορούν να επιδιορθωθούν μετά την χορήγηση της όποιας θεραπείας.
Μια πρόσφατη εργασία των Finzel και συν. (1) στο Annals of the Rheumatic Diseases (2011), προσφέρει επαρκείς ενδείξεις ότι η χρόνια χορήγηση βιολογικών παραγόντων προκαλεί μερική τουλάχιστον επιδιόρθωση των οστικών κύστεων σε αντίθεση με την χορήγηση Μεθοτρεξάτης.
Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν μικρο-αξονική τομογραφία στις προσβεβλημένες αρθρώσεις δύο ομάδων ασθενών. Στην πρώτη ομάδα χορήγησαν μόνο Μεθοτρεξάτη και στη δεύτερη Μεθοτρεξάτη μαζί με έναν βιολογικό αντι-TNF παράγοντα. Οι αξονικές τομογραφίες των αρθρώσεων μετά από 1 χρόνο έδειξαν ότι η ομάδα που είχε λάβει τον βιολογικό παράγοντα παρουσίαζε μείωση του βάθους των οστικών κύστεων που οφείλετο στην ανάπτυξη καινούργιου οστού στον πυθμένα των κύστεων, ενώ αντίθετα αυτοί που έλαβαν μόνο Μεθοτρεξάτη παρουσίασαν αύξηση τόσο του βάθους όσο και του εύρους των οστικών κύστεων.
Η ερμηνεία των ευρημάτων αυτών είναι δυνατή εάν κάποιος συνδέσει τα μέχρι τώρα ευρήματα για την δράση του TNF στα οστά με την δημιουργία οστικών κύστεων. Η Ρευματοειδής αρθρίτις είναι μια νόσος που στις αρθρώσεις που προσβάλλει παράγονται μεγάλες ποσότητες TNF παράγοντα όπως και άλλων φλεγμονωδών κυτταροκινών. Ο ΤΝF επιδρά επάνω στους οστεοβλάστες και αφενός αυξάνει την παραγωγή του συνδέτη του RANK, αφετέρου μειώνει την ωρίμανση τους, Με αυτό τον τρόπο αυξάνει την οστεόλυση διεγείροντας τους οστεοκλάστες ενώ αντίθετα μειώνει την οστεοπαραγωγή καταστέλλοντας την οστεοβλαστική ικανότητα των οστεοβλαστών. Ο συνδυασμός των δύο αυτών δράσεων έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία οστικών κύστεων στις προσβεβλημένες αρθρώσεις. Η χορήγηση αντι- TNF θεραπειών έχει σαν αποτέλεσμα την αναστολή των παραπάνω αρνητικών επιδράσεων και την κατάργηση της δημιουργίας οστικών κύστεων. Η πρόσφατη μελέτη δείχνει ακόμη ότι η αναστολή της παραγωγής TNF ελευθερώνει τους οστεοβλάστες οι οποίοι ωριμάζουν πλέον φυσιολογικά και αρχίζουν να δημιουργούν νέον οστούν στον πυθμένα των κύστεων με αποτέλεσμα την προoδευτική επιδιόρθωσή τους.
Εάν τα ευρήματα αυτά επιβεβαιωθούν τότε η χορήγηση αντι ΤΝF παραγόντων θα είναι απαραίτητη σε κάθε στάδιο της νόσου, ανεξάρτητα από την χορήγηση ή όχι Μεθοτρεξάτης,
Βιβλιογραφία
1. Finzel, S. et al. Repair of bone erosions in rheumatoid arthritis treated with tumour necrosis factor inhibitors is based on bone apposition at the base of the erosion. Ann. Rheum. Dis. 70, 1587–1593 (2011).
