Η ασφάλεια της Κορτιζόνης στην πρώϊμη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα.
Δ. Καρόκης, Ρευματολόγος, (dkarokis@hotmail.com).
Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε αναφερθεί στην ορθή χρήση της κορτιζόνης στη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ) και το πόσο λίγα ξέρουμε ουσιαστικά για τη σωστή χρήση της, παρά το γεγονός ότι είναι τόσο διαδεδομένη, ιδίως στα αρχικά στάδια της νόσου (βλ. http://www.myoskeletiko.com/item/2149-telika-kseroume-toso-liga-gia-tin-sosti-xrisi-tis-kortizonis-as-paroume-san-paradeigma-tin-revmatoeidi-arthritida-d-karokis-revmatologos-dkarokis-hotmail-com.html)
Πρόσφατη δημοσίευση στο Annals of the Rheumatic Diseases, αναλύει δεδομένα 7 ετών από τη γαλλική μελέτη French Etude et Suivi des Polyarthrites Indifferenciees Recentes (ESPOIR), πάνω στη μακροχρόνια ασφάλεια της χρήσης της κορτιζόνης στην πρώιμη ΡΑ. Η μελέτη ESPOIR συμπεριλάμβανε ασθενείς με πρώιμη ΡΑ από 14 ρευματολογικά κέντρα της Γαλλίας, που εισήλθαν στη μελέτη από το 2002 έως το 2005, δεν είχαν λάβει κατά την ώρα της στρατολόγησης ούτε κορτικοειδή ούτε DMARDs, και συμπλήρωσαν παρακολούθηση έως 7 έτη.
Οι 602 ασθενείς με πρώιμη ΡΑ (79% γυναίκες, μέση ηλικία 48±12 έτη, ταξινομήθηκαν σε 2 ομάδες: αυτούς που έλαβαν θεραπεία με κορτικοειδή σε οποιαδήποτε φάση της παρακολούθησης (ν=386) και αυτούς που δεν έλαβαν ποτέ κορτιζόνη (ν=216). Και οι δυο ομάδες είχαν μέσο χρόνο παρακολούθησης 5.98±1.84 έτη.
Οι πιο πολλοί ασθενείς στην ομάδα της κορτιζόνης ξεκίνησαν τη λήψη κορτιζόνης μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Επρόκειτο κυρίως για χαμηλές δόσεις κορτιζόνης, μέσης δόσης 3.1±2.9 mg/ημ. Οι ασθενείς της ομάδας αυτής είχαν μεγαλύτερη ενεργότητα νόσου, με σημαντικά υψηλότερα επίπεδα DAS28 CRP και βαθμολογίας HAQ. Εξαιτίας αυτού, οι ασθενείς της ομάδας αυτής είχαν συχνότερη χρήση DMARDs, βιολογικών παραγόντων και ΜΣΑΦ σε σχέση με την ομάδα των ασθενών που δεν πήραν κορτιζόνη.
Στην ομάδα της κορτιζόνης η χορήγηση ήταν από του στόματος ή ενδομυικά ή ενοφλέβια. Η μέση διάρκεια χορήγησης κορτιζόνης ήταν 1,057±876 ημέρες. Στην άλλη ομάδα, επιτρεπόταν μόνο η μη συστηματική χορήγηση (δηλ. η χορήγηση ενδαρθρικών εγχύσεων ή εισπνεόμενων κορτικοειδών). Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, και ασθενείς με συνυπάρχουσες λοιμώξεις ή κατάγματα.
Ο κύριος δείκτης έκβασης ήταν μια σύνθεση νέων συμβαμάτων, όπως συνολική θνητότητα, καρδιαγγειακά συμβάματα (έμφραγμα μυοκαρδίου, οξύ στεφανιαίο σύνδρομο, στηθάγχη, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή ανεπάρκεια), σοβαρή λοίμωξη που απαιτούσε νοσηλεία, και κάταγμα.
Από τα 65 συμβάματα που καταγράφηκαν συνολικά, (7 θάνατοι, 14 καρδιαγγειακά συμβάματα, 19 σοβαρές λοιμώξεις και 25 κατάγματα), τα 44 911.4%) συνέβησαν στην ομάδα της κορτιζόνης και τα 21 (9.7%) στην ομάδα χωρίς κορτιζόνη. Οι θάνατοι οφείλονταν σε καρκίνο συμπαγών οργάνων ή αιματολογικές κακοήθειες σε 4 ασθενείς, σαλμονέλλωση σε 1 ασθενή, ρήξη αορτικού ανευρύσματος σε 1 ασθενή, και άγνωστη αιτία σε 1. Οι λοιμώξεις ήταν λίγο συχνότερες στην ομάδα της κορτιζόνης, αλλά όχι σε στατιστικά σημαντικό βαθμό.
Με τη χρήση ειδικών στατιστικών τεχνικών ανάλυσης κινδύνου, οι ερευνητές βρήκαν ότι ο συνολικός σύνθετος δείκτης έκβασης δεν διέφερε μεταξύ των δύο ομάδων (HR 0.889, 95% CI 0.620-1.273, P=0.520).
Οι ερευνητές, παρότι αναγνωρίζουν τους περιορισμούς της μελέτης, τονίζουν ότι τα ευρήματά τους οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η χορήγηση (ακόμα και μακροχρόνια) χαμηλών ή πολύ χαμηλών δόσεων κορτιζόνης στην πρώιμη ΡΑ είναι ασφαλής, και βέβαια υπερθεματίζουν υπέρ της τρέχουσας σύστασης ότι τα κορτικοειδή πρέπει να χρησιμοποιούνται στην πρώιμη ΡΑ, μαζί με τα DMARDs, στη χαμηλότερη δυνατή δόση και για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
Πηγή:
Roubille C, et al "Seven-year tolerability profile of glucocorticoids use in early rheumatoid arthritis: data from the ESPOIR cohort" Ann Rheum Dis 2017; doi:10.1136/annrheumdis-2016-210135.