Ουλίτιδα και αρθρίτιδα. Πως συνδέονται!
Ερμής Γεωργιάδης,Μοριακός Βιολόγος, (ermovirus@gmail.com)
Tί σχέση έχει η υγεία των δοντιών με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα; Καμία, θα πουν αρκετοί. Αλλά να που ερευνητές από το Johns Hopkins University βρήκαν ένα σύνδεσμο της ρευματοειδούς αρθρίτιδας με τη χρόνια ουλίτιδα.
Και ο σύνδεσμος αυτός δεν είναι άλλος από ένα βακτήριο με το απλούστατο όνομα Aggregatibacter actinomycetemcomitans (!), το οποίο φαίνεται να προκαλεί μία λοίμωξη η οποία πυροδοτεί ένα περίπλοκο καταρράκτη αντιδράσεων στο σώμα που οδηγεί σε χρόνια ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ).
«Η μελέτη αυτή πλησίασε περισσότερο από ποτέ την αιτία της ΡΑ», σχολίασε ο Maximilian Konig, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Αυτός και ομάδα του ανακάλυψαν ότι το βακτήριο αυτό είναι τελικά ο κοινός παράγων ανάπτυξης ουλίτιδας και ΡΑ. Στην επιστημονική κοινότητα ήταν γνωστή η κλινική σχέση των δύο αυτών ασθενειών από την αρχή του προηγούμενου αιώνα (1900-1920) αλλά η έρευνα εστίαζε μεχρι τώρα σε ένα άλλο βακτήριο με το – πιο βατό – όνομα Porphyromonas gingivalis.
Οι ερευνητές, παρατηρώντας παρόμοιους μηχανισμούς στις αρθρώσεις ασθενών με ΡΑ και στα ούλα ασθενών με περιοδοντίτιδα, βρήκαν ένα κοινό παράγοντα που ονόμασαν υπερ-κιτρουλλινοποίηση (hypercitrullination), μία υπερδραστήρια έκφραση της κιτρουλλινοποίησης, η οποία είναι μία διαδικασία μετατροπής πρωτεϊνών, φυσιολογική στο σώμα.
Όταν δημιουργείται αφύσικη συσσώρευση πρωτεϊνών αυτού του τύπου, παράγονται αντισώματα που προκαλούν φλεγμονή και επιτίθενται στα υγιή κύτταρα του σώματος, ένα αυτοάνοσο φαινόμενο χαρακτηριστικό της ΡΑ.
Το βακτήριο Aggregatibacter actinomycetemcomitans ήταν το μόνο βακτήριο που μπορούσε να προκαλεί υπερκιτρουλλινοποίηση στα φλεγμονώδη κύτταρα που εμφανίζονται και στην ουλίτιδα αλλά και στη ΡΑ. Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς από τους 196 με ΡΑ που έλαβαν μέρος στη μελέτη είχαν ενδείξεις μόλυνσης από το βακτήριο αυτό. Τα ίδια ποσοστά παρατηρήθηκαν και στους ασθενείς με ουλίτιδα. Αλλά το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι η έκθεση στο βακτήριο φάνηκε να είναι ο πιο ισχυρός παράγοντας για την παραγωγή αντισωμάτων που επιτίθενται στους ιστούς σε ασθενείς γενετικά επιρρεπείς σε ΡΑ.
Ο Konig σχολίασε ότι επειδή περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με ΡΑ που συμμετείχαν στη μελέτη δεν παρουσίασαν ενδείξεις του βακτηρίου A. actinomycetemcomitans μπορεί και άλλα βακτήρια της χολής, του πνεύμονα ή άλλων οργάνων του σώματος να χρησιμοποιούν παρόμοιους μηχανισμούς που προκαλούν υπερκιτρουλλινοποίηση. Επομένως χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να διευρινιστεί ο ρόλος του βακτηρίου στην εμφάνιση και εξέλιξη της ΡΑ σε σχέση με το όταν η ΡΑ έχει ήδη εγκατασταθεί.
ΜΕΣΩ"Linking rheumatoid arthritis and gum disease: Researchers find common bacterium", Hub, 16/12/2016
ΠΗΓΗ Andrade F et al. "Aggregatibacter actinomycetemcomitans–induced hypercitrullination links periodontal infection to autoimmunity in rheumatoid arthritis", Science Translational Medicine, 14 Dec 2016: Vol. 8, Issue 369, pp. 369ra176 DOI: 10.1126/scitranslmed.aaj1921