Η αξιολόγηση των φαρμάκων του χρόνιου πόνου πάσχει σοβαρά! Ενα καλό παράδειγμα. Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (myoskeletiko@gmail.com).
Το βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο ή αγούδουρας όπως το λένε στην Κρήτη ή υπερικόν (υπερικόν το διάτρητο) όπως το έλεγαν οι αρχαίοι Ελληνες είναι ένα φυτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται από αιώνες στην συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική.
Το βάλσαμο αποτελεί ένα από τα περισσότερο μελετημένα βότανα. Εχουν δημοσιευθεί περισσότερα από 3274 άρθρα εκ των οποίων περισσότερα από 300 είναι κλινικές μελέτες. Ακόμη στην βιβλιογραφία αναφέρονται σε αυτό περισσότερες από 609 ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις (Pubmed Μάϊος 2019). Πολλές από αυτές ακόμη και της αυστηρότατης Cochrane Library καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο βότανο για την θεραπεία της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης με ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες. Στην Γερμανία μάλιστα συνταγογραφείται όπως και τα υπόλοιπα φάρμακα και αποζημιώνεται από το κράτος.
Καλόν είναι όμως να αναφερθεί και μία μελέτη που έχει αφενός σχέση με το βάλσαμο, αφετέρου μας κατευθύνει προς τον σωστό τρόπο που πρέπει να γίνονται οι συγκριτικές μελέτες διαφόρων βοτάνων όταν προσπαθούμε να αποδείξουμε την αποτελεσματικότητά τους συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο (placebo).
To National Institute of Health των ΗΠΑ χορήγησε αρκετά εκατομμύρια δολλάρια για να διαπιστωθεί εάν το βάλσαμο είναι καλύτερο α) από το εικονικό φάρμακο και β) από το γνωστό αντικαταθλιπτικό sertaline (Soloft). Γιαυτό τον λόγο σχεδιάστηκε μια τυχαιοποιημένη διπλή τυφλή μελέτη σε 340 άτομα που έπασχαν από μέτρια ή σοβαρή κατάθλιψη στους οποίους χορηγήθηκε: α) placebo, β) βάλσαμο σε δόση 900 έως 1500 mg/ημέρα και γ) sertaline (Soloft) 50 έως 100 mg/ημέρα. Ολοι αξιολογήθηκαν πριν και μετά 8 εβδομάδες με το Hamilton Depression Score.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι βελτιώθηκε το 31,9% αυτών που έλαβαν εικονικό φάρμακο, το 23,9% αυτών που έλαβαν βάλσαμο και το 24,8% αυτών που έλαβαν sertaline. Πρακτικά δηλαδή τόσο το βάλσαμο όσο και ένα SSRI όπως η σερταλίνη με πολλές επίσημα θετικές μελέτες για την δράση του στην κατάθλιψη,και αποδεκτό από την FDA και ΕΜΑ, δεν διέφεραν στατιστικά από το εικονικό φάρμακο αλλά ούτε και μεταξύ τους. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο JAMA (Davidson R., et al. doi: 10.1001/jama.287.14.1807.
Την μελέτη αυτή την αναφέρω σαν παράδειγμα του τρόπου που πρέπει να αξιολογούνται τα βότανα και τα άλλα φάρμακα της συμπληρωματικής ή εναλλακτικής ιατρικής, πριν μερικοί από εμάς, τους κλασικούς γιατρούς, τα απορρίψουμε με «ελαφριά την καρδία». Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν αξιολογούνται με αυτόν τον τρόπο γιαυτό και στο τέλος των περισσοτέρων σχετικών μελετών, οι συγγραφείς είτε θετικά προς το βότανο είναι τα αποτελέσματα, είτε αρνητικά, συνεχώς καταλήγουν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αξιολογηθούν καλύτερα.
Είναι πολύ ενοχλητικό για όλους να είσαι συνέχεια και για τα πάντα επιφυλακτικός και πολύ επικίνδυνο μερικές φορές να μην είσαι.