Μυϊκές Κράμπες. Τι φταίει;
Δρ Χαρ. Γκούβας. Ορθοπεδικός. (harrygouvas@gmail.com)
Εισαγωγή: Οσοι από εσάς ασχολείστε τακτικά με τη γυμναστική σίγουρα θα σας έχει συμβεί να πάθετε κράμπα. Πρόκειται για την κατάσταση εκείνη των μυών κατά την οποία βρίσκονται σε συνεχή και επώδυνη σύσπαση. Μπορεί να αφορά ένα μυ αλλά μερικές φορές και ολόκληρη ομάδα συναγωνιστών μυών. Οι μυϊκοί σπασμοί, ή αλλιώς κράμπες, οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Μερικοί από αυτούς αναφέρονται παρακάτω:
1) -κακή προθέρμανση, πριν την έναρξη της αθλητικής δραστηριότητας
2) -μετά από έντονη προσπάθεια κατά την διάρκεια της άσκησης
3) -έλλειψη αποθεραπείας μετά την άσκηση
4) -δραστηριότητες που προκαλούν έντονη εφίδρωση
5) -επαναληπτικές κινήσεις
6) -τραυματισμός των μυϊκών ινών
7) -κακή κυκλοφορία του αίματος
8) -έλλειψη ορισμένων τροφών
9) -η χρήση ορισμένων φαρμάκων
10) Αλλα παθολογικά αίτια (* McGree SR: Muscle cramps. Archives of Internal Medicine. 150: 511-518,1990)
Tί είναι οι μυϊκές κράμπες; (Muscular Cramps);
1) Μυϊκές Κράμπες ονομάζονται, οι επώδυνες ακούσιες μυικές συσπάσεις πού συμβαίνουν συνήθως φυσιολογικά είτε στόν ύπνο είτε κατά την άθληση, είτε σαν επακόλουθο παθολογικών καταστάσεων. Ταξινομούνται με δύο τρόπους. Υπάρχει η Αιτιολογική Ταξινόμηση και η Νευρολογική Ταξινόμηση. Πχ οι Φαρμακευτικές κράμπες από διουρητικά(Β5), ανήκουν στίς γνήσιες κράμπες (Α1). Η καλύτερη μέθοδος ταξινόμησης είναι η Αιτιολογική. (Σκαλκέας Γρηγόριος: Η κλινική εξέτασις του χειρουργικού ασθενούς, Αθήνα 1979). (McGree SR: Muscle cramps. Archives of Internal Medicine. 150: 511-518,1990
Ποια είναι η Αιτιολογική ταξινόμηση των Κραμπών;
2) Kράμπες Γνήσιες, Συνήθεις, Φυσιολογικές (Real cramps)
3) Κράμπες Τετανίας επί Ηλεκτρολυτικών διαταραχών (Τetany)
4) Κράμπες Νευρολογικών διαταραχών Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.
5) Κράμπες Νευρολογικών διαταραχών Περιφερικού Νευρικού Συστήματος.
6) Κράμπες Φαρμακευτικής αιτιολογίας.
7) Κράμπες Ενδοκρινολογικών διαταραχών.
8) Κράμπες Παρατεινόμενες μυϊκές συσπάσεις επί Μεταβολικών διαταραχών.
9) Κράμπες Αγγειακής αιτιολογίας (αγγειακή διαλείπουσα χωλότητα).
10) Κράμπες Παρατεταμένης μυϊκής κόπωσης.
11) Κράμπες επί Νευρογενούς Σπονδυλικής Στενώσεως (McGree SR: Muscle cramps. Archives of Internal Medicine. 150: 511-518,1990
Ποια είναι η Νευρολογική Ταξινόμηση των Κραμπών;
1.Κράμπες Γνήσιες Φυσιολογικές (Real cramp)
2.Κράμπες Παρατεινόμενων μυϊκών συσπάσεων (Continued muscular spasm)
3.Κράμπες Τετανίας (Tetany)
4.Κράμπες Δυστονίας (Dystony)
5.Κράμπες Αγγειακές (Vascular Cramps) ( McGree SR: Muscle cramps. Archives of Internal Medicine. 150: 511-518,1990)
Τι είναι οι συνήθεις νυκτερινές φυσιολογικές κράμπες;
Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα. Eκδηλώνονται στό Γαστροκνήμιο μύ (γάμπα) και στούς αυτόχθονες μύες του άκρου ποδός, στό πέλμα. Είναι συνήθως ετερόπλευρες-ασύμμετρες. Μπορεί να είναι προκλητές, ιδιοπαθείς ή οικογενείς. Συμβαίνουν σε μέγιστη πελματιαία κάμψη του άκρου ποδός, είτε κατά τήν κολύμβηση, είτε στόν ύπνο. (Weiner IH: Nocturnal leg muscle cramps. JAMA 244:2332-2333,1980). Συχνές είναι σε ενήλικες αλλά επισυμβαίνουν και σε παιδιά. ΔΕΝ θεωρούνται ιδιαίτερη παθολογική οντότητα,και συνήθως δεν απαιτούν ιδιαίτερη θεραπεία. Η πρακτική θεραπεία τους είναι ασκήσεις διάτασης του Γαστροκνημίου μυός με συνεχή έλξη του άκρου ποδός (παθητικό τέντωμα),τή στιγμή της εκδήλωσης της κράμπας,γιά 1-3 λεπτά. Φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να γίνει σε επίμονες περιπτώσεις με Tabs Quinine 250mg ημερησίως, ή με συνδυασμό μυοχαλαρωτικού Sirdalud και Μαγνήσιου Mag2. (Ηenry J.: Quinine for night cramps. British Medical Journal 291:3,1985)
Τι είναι οι κράμπες από μυϊκή κόπωση;
Οι Κράμπες μετά από παρατεταμένη μυϊκή κόπωση οφείλονται σε συσώρευση προϊόντων αναερόβιας γλυκόλυσης. Είναι αμφοτερόπλευρες συνήθως νυχτερινές και διαρκούν λίγες ώρες, και υφίενται με παθητική διάταση. Εάν είναι επίμονες μπορεί να αντιμετωπισθούν με τό φάρμακο Baclofen (LIORESAL/Ciba) 10mg 1 κάθε βράδυ. (Weiner IH: Nocturnal leg muscle cramps. JAMA 244:2332-2333,1980.)
Τι είναι οι Κράμπες από υπερβολική θερμότητα;
12) Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα σε συνθήκες αυξημένης αγωγιμότητας λόγω υπερθερμίας. Συμβαίνουν συνήθως σε λανθασμένη άθληση σε θερμό περιβάλλον. Οφείλονται και σε υπονατριαιμία και υπο-ογκαιμία λόγω της αυξημένης εφίδρωσης. Πχ. σε αθλητές τό καλοκαίρι, ορειβάτες με βαρύ ρουχισμό και πολύωρη βάδιση, με μεγάλη εφίδρωση, εργάτες σε βαρειά χειρωνακτική εργασία, μάγειροι και ψήστες σε ταβέρνες (υπερβολική θερμοκρασία στην κουζίνα) κλπ. (McGree SR: Muscle cramps. Archives of Internal Medicine. 150: 511-518,1990)
Τι είναι οι Κράμπες λόγω Υπονατριαιμίας ή Νατριοπενίας;
Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα. Συμβαίνουν σε λήψη διουρητικών ή σε παρατεταμένη διάρροια, ή σε αυξημένη εφίδρωση. Eίναι πάντα αμφοτερόπλευρες. Η θεραπεία είναι η χορήγηση Χλωριούχου Νατρίου (μαγειρικό αλάτι).
Τι είναι οι Κράμπες λόγω υπογλυκαιμίας;
Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα και προκαλούνται μέσω υπερινσουλιναιμίας πού οδηγεί σε είσοδο καλίου και Νατρίου στα κύτταρα προκαλώντας υπονατριαιμία, και υποκαλιαιμία.
Πού οφείλονται οι κράμπες κατά την αιμοκάθαρση των νεφροπαθών;
Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα προκαλούμενη από Υπονατριαιμία και Υποογκαιμία πού συμβαίνει κατά την αιμοκάθαρση.
Τι είναι οι κράμπες από Νόσο του κατώτερου Κινητικού Νευρώνα;
Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα στις εξής παθήσεις: Πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, Πολυνευροπάθειες, τραυματισμοί των νεύρων, Πιεστική Ριζοπάθεια από πρόπτωση δίσκου, και Πιεστική Ριζοπάθεια σε Σπονδυλική στένωση κεντρικού ή πλαγίου τύπου. Η θεραπεία εξαρτάται από την κάθε περίπτωση και καθορίζεται από τόν Νευρολόγο ή τόν Ορθοπεδικό. Κράμπες επί Νευρολογικών διαταραχών Περιφερικού Νευρικού Συστήματος:Πλάγια Μυατροφική Σκλήρυνση, Πολυνευροπάθειες, Πιεστικές Ριζοπάθειες, Σύνδρομα παγίδευσης Περιφερικών νεύρων,Σπονδυλική Στένωση (νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα), Επαγγελματικές Δυστονίες, κλπ.
Τι είναι οι Κράμπες επί Νευρολογικών διαταραχών Κεντρικού Νευρικού Συστήματος: Εγκεφαλικό επεισόδειο (έμφρακτο-αιμορραγία-νέκρωση), Πυραμιδική συνδρομή.
Τι είναι οι Φαρμακευτικές κράμπες;
Οφείλονται σε υπερδραστηριότητα του Κινητικού Νευρώνα προκαλούμενη από φάρμακα: Αρκετά φάρμακα και ουσίες προκαλούν κράμπες. Μερικά από αυτά είναι: Στατίνες Lipitor, κλπ), Terbutaline (DRACANYL), Salbutamol (AEROLIN), Nifedipine (ADALAT), Clofibrate (ATROMID), Penicillamine (PENICILLAMINE), Aλκοολικά ποτά, Καφφείνη (Καφές). H θεραπεία περιλαμβάνει τη διακοπή του υπεύθυνου φαρμάκου,ή την μείωση της δοσολογίας του.
Τι είναι οι παρατεινόμενες μυϊκές συσπάσεις;
Πρόκειται για συνεχόμενες μυϊκές κράμπες με μυική προέλευση, και οφείλονται σε εξάντληση των αποθεμάτων Τριφωσφορικής Αδενοσίνης(ΑΤP) του μυός,πού οδηγεί σε αναστολή της μυικής χάλασης.To βιοχημικό αίτιο είναι η ανεπάρκεια γλυκολυτικών μυικών ενζύμων όπως η Φωσφορυλάση και η Φωσφοφρουκτοκινάση. Συμβαίνουν κατά τη μυική άσκηση, ή μετά από αυτή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι εξής παθήσεις:
1.Μεταβολικές μυοπάθειες: Κράμπες ή Παρατεινόμενες μυϊκές συσπάσεις επί Μεταβολικών διαταραχών: Υπογλυκαιμία, Μεταβολικές μυοπάθειες εξ ελλείψεως γλυκολυτικών ενζύμων. Ελλειψη γλυκογόνου, Αδυναμία παραγωγής ATP.
2.Υπερθυρεοειδισμός: Οφείλονται σε αύξηση του βασικού μεταβολισμού. Η θεραπεία καθορίζεται από τόν Ενδοκρινολόγο. (Current Medical Diagnosis and Treatment, Εκδοση Appleton και Lange 1995).
Τι είναι οι κράμπες της Τετανίας;
Οφείλονται σε συνδυασμένη υπερδραστηριότητα της αισθητικής και της κινητικής μονάδας του μυός: Διαγιγνώσκονται με τά σημεία "Χέρι μαιευτήρος", "Σημείο Trousseau" και "σημείο Chvostek". Μπορεί να εκδηλωθεί με λαρυγγόσπασμο ή γενικευμένους σπασμούς: Κράμπες ή Τετανία επί Ηλεκτρολυτικών διαταραχών: Υπονατριαιμία, Υποκαλιαιμία, Υπασβεστιαιμία, Υπομαγνησιαιμία, Διάρροια, Συνεχείς εμετοί, Διουρητικά, Εφίδρωση, Nεφρική ανεπάρκεια,κλπ Aίτια Τετανίας είναι:
1.Υπασβεστιαιμία: Mετά από παραθυρεοειδεκτομή, κλπ. Θεραπεία: Αμεση χορήγηση Γλυκονικου Ασβεστίου ενδοφλεβίως (Calcium Gluconate). Επίσης Τετανία συμβαίνει μετά από συνεχείς εμετούς επί Ειλεού.
2.Υπομαγνησιαιμία: Θεραπεία με χορήγηση Μαγνησίου (Amps Drink MAG2, Env ΤROFOCARD)
3.Αναπνευστική αλκάλωση: Συμβαίνει από υπέρπνοια σε καταστάσεις άγχους, υστερίας, αλλά και σε μεγάλα υψόμετρα (νόσος του βουνού). (Current Medical Diagnosis and Treatment, Εκδοση Appleton και Lange 1995).
Τι είναι οι κράμπες δυστονίας;
Οφείλονται σε ταυτόχρονη σύσπαση αγωνιστών και ανταγωνιστών μυών:
1.Επαγγελματική δυστονία (επαγγελματικές κράμπες): Σε πιανίστες, μουσικούς νυκτών οργάνων, συγγραφείς, δακτυλογράφους, γεωργούς, τεχνίτες, κλπ). Η θεραπεία περιλαμβάνει ξεκούραση, ασκήσεις διάτασης, και φάρμακα τά Aντιχολινεργικά και οι Βενζοδιαζεπίνες (πχ Τavor, Lexotanil, Valium,κλπ).
2.Φαρμακευτική δυστονία: Προκαλείται από λήψη φαρμάκων των εξής μυϊκών ομάδων: Φαινοθειαζίνες (STELAZINE,κλπ), Aloperidol (HALOPERIDIN). Θεραπεία: Τabs Diphenydramine (BENADRYL), ενδομυικά 50mg. Κράμπες (δυστονίες) φαρμακευτικής αιτιολογίας: Διουρητικά, Terbutaline, Salbutamol, Nifedipine, Clofibrate, Penicillamine, Αλκοόλ,κλπ. (Current Medical Diagnosis and Treatment, Εκδοση Appleton και Lange 1995).
Τι είναι οι κράμπες αγγειακής αιτιολογίας;
Οφείλονται σε αρτηριακή απόφραξη οπότε σε καταστάσεις μυϊκής κόπωσης (βάδισμα κλπ) δεν επαρκεί η διά της αιματώσεως προσφορά οξυγόνου στα μυϊκά κύτταρα. Επισυμβαίνουν είτε μετά από κόπωση (πχ βάδισμα), σαν "αγγειακή διαλείπουσα χωλότητα". Tα νυκτερινά σπαστικά μυϊκά άλγη (κράμπες), δεν είναι σύμπτωμα αρτηριοπαθείας (Μιχ. Σέχας, Χειρουργική Γρ.Σκαλκέα, 1979).
Τα συμπτώματα των μυϊκών σπασμών τις περισσότερες φορές φεύγουν από μόνα τους, μετά από μερικά λεπτά. Παρόλα αυτά, σε περίπτωση που ο πόνος που προκαλείται από τον σπασμό δεν υποχωρεί, υπάρχουν τρόποι που μπορείτε να τον αντιμετωπίσετε.
1) -Το μασάζ στην περιοχή που πάσχει από το σπασμό βοηθάει στην χαλάρωση του μυών.
2) -Επίσης η τοποθέτηση ζεστής πετσέτας πάνω στο σημείο που πονάει
3) Αν και δεν είναι σίγουρο πως μπορεί κανείς να αποφύγει την εμφάνιση του μυϊκού σπασμού, υπάρχουν μερικά
4) μυστικά που μπορεί κανείς να εφαρμόσει προκειμένου να μειώσει την πιθανότητα επανεμφάνισης του.
5) -Η κατανάλωση πολλών υγρών πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την αθλητική δραστηριότητα, για να
6) αποφυγή πιθανή αφυδάτωση που έχει σαν αποτέλεσμα τους μυϊκούς σπασμούς
7) -Τακτική διάταση των μυών
8) -Αποφυγή των αλκοολούχων ποτών και όσων
9) περιλαμβάνουν καφεΐνη καθώς και τα δύο έχουν την τάση να αφυδατώνουν τον οργανισμό
10) -Προσθήκη στο καθημερινό διαιτολόγιο τροφών πλούσιων σε ασβέστιο, όπως γιαούρτι και γάλα, και κάλιο όπως
11) -πατάτες, τομάτες, πορτοκάλια και μπανάνες.
Η επίσκεψη στον γιατρό κρίνεται απαραίτητη, όταν οι κράμπες συμβαίνουν συχνά και στο ίδιο σημείο, οπότε πλέον χρειάζεται η συμβουλή κάποιου γιατρού, καθώς αυτές μπορεί να είναι το σύμπτωμα κάποιας ασθένειας *(Περιοδικό "Ιατρική του Σήμερα". Εκδόσεις Glaxo, Τεύχος 1, Noέμβριος 1991).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΡΑΜΠΕΣ
* Ηenry J.: Quinine for night cramps. British Medical Journal 291:3,1985
* McGree SR: Muscle cramps. Archives of Internal Medicine. 150: 511-518,1990
* Weiner IH: Nocturnal leg muscle cramps. JAMA 244:2332-2333,1980.
* Περιοδικό "Ιατρική του Σήμερα". Εκδόσεις Glaxo, Τεύχος 1, Noέμβριος 1991.
* Σκαλκέας Γρηγόριος: Η κλινική εξέτασις του χειρουργικού ασθενούς, Αθήνα 1979.
* Current Medical Diagnosis and Treatment, Εκδοση Appleton και Lange 1995.