Γιατί η αδυναμία του τετρακεφάλου προκαλεί οστεοαρθρίτιδα στις γυναίκες,
αλλά όχι στους άνδρες;
Κων/νος Σαρόπουλος, Ορθοπαιδικός Χειρουργός. (ksaropoulos@hotmail.com)
Ερευνητές από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Παράκελσος της Αυστρίας και οι συνεργάτες τους από το Arthritis Care & Research, εστίασαν στη δύναμη των μυών του μηρού περί το γόνατο, τη συσχέτισή της με την ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας (ΟΑ), το φύλο, το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και την ηλικία και βρήκαν πως οι γυναίκες με μυϊκή αδυναμία του τετρακεφάλου, αλλά όχι και οι άντρες, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να υποστούν οστεοαρθρίτιδα γόνατος.
Στη νέα αυτήν έρευνα αξιολογήθηκαν 347 συμμετέχοντες από τη μεγάλη δεξαμενή της πολυκεντρικής διαχρονικής μελέτης «Πρωτοβουλία για την Οστεοαρθρίτιδα» (OΑ Initiative), όπου παρακολουθούνται 4.796 άτομα. Εν ολίγοις, 161 άτομα (62% γυναίκες) μέσης ηλικίας 60 ετών με ακτινολογική οστεοαρθρίτιδα συγκρίθηκαν με ομάδα ελέγχου από 186 άτομα (58% γυναίκες) χωρίς αρθρίτιδα, αφού προσδιορίστηκαν η εγκάρσια διατομή του μηρού με MRI και η ισομετρική δύναμη των μυών, ώστε να εκτιμηθεί εάν η ελαττωμένη μυϊκή ισχύς είναι πράγματι παράγοντας κινδύνου για την ΟΑ του γόνατος.
Τα συμπεράσματα έδειξαν ότι οι γυναίκες με οστεοαρθρίτιδα είχαν 5,2% μεγαλύτερη εγκάρσια διατομή στους εκτείνοντες του γόνατος και 7,1% μικρότερη μυϊκή ισχύ σε σύγκριση με τα γόνατα της ομάδας ελέγχου, δηλαδή παχύτερους αλλά πιο αδύναμους μύες. Εύλογα, λοιπόν, η κατώτερη μυϊκή ισχύς συσχετίστηκε με τον υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος στις γυναίκες. Ενώ στους άνδρες, η διατομή των εκτεινόντων μυών και η δύναμή τους ήταν παρόμοια ανάμεσα στα γόνατα των ασθενών και των μαρτύρων, ακριβώς γιατί οι άνδρες με μεγαλύτερο ΔΜΣ έχουν περισσότερο συσταλτό ιστό (μυικές ίνες) και δύναμη, ενώ οι γυναίκες με μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος έχουν συνήθως περισσότερο λιπώδη ιστό.
Παρότι, όμως, στις γυναίκες ο μεγαλύτερος ΔΜΣ σχετιζόταν με μικρότερη δύναμη, όταν έγινε προσαρμογή ως προς το δείκτη μάζας σώματος αυτή η αναλογία χάθηκε. Στις αναλύσεις, δηλαδή, προσαρμογής ως προς το ΔΜΣ και την ηλικία, η μικρή μυϊκή ισχύς των εκτεινόντων του γόνατος δεν έδειξε αύξηση του κινδύνου οστεοαρθρίτιδας.
Παρομοίως η μυϊκή ισχύς των καμπτήρων δεν βρέθηκε να έχει κανένα προγνωστικό χαρακτηριστικό για την ΟΑ του γόνατος μετά την προσαρμογή, ενώ η εγκάρσια διατομή τους παρέμεινε άσχετη με περιστατικό ακτινολογικής OA τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες.
Φαίνεται, λοιπόν, πως η μυϊκή αδυναμία του τετρακεφάλου κυρίως, αλλά και των οπίσθιων μηριαίων, προδιαθέτει σε ΟΑ στις γυναίκες, σχέση όμως που ασαφοποιείται όταν συσχετίζεται με το ΔΜΣ, καθώς οι γυναίκες με μεγαλύτερο δείκτη έχουν περισσότερο λιπώδη αντί μυϊκό ιστό, γεγονός που μάλλον εξηγεί τις αποκλίσεις σε σχέση με τα δύο φύλα αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης ΟΑ γόνατος στις γυναίκες με μυϊκή αδυναμία, ακόμα κι αν έχουν παρόμοιο έλλειμμα δύναμης με τους άντρες, γεγονός που τονίζει την ανάγκη ανάπτυξης πιο αποτελεσματικών, και πειστικών βέβαια, μεθόδων μυϊκής ενδυνάμωσης των γυναικείων τετρακεφάλων.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας έρχονται σε αντίθεση με τα δεδομένα μυϊκής δύναμης που προέκυψαν από τη μελέτη κοόρτης MOST, η οποία περιελάμβανε 1.303 συμμετέχοντες και δεν έδειξε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ μυϊκής ισχύος των εκτεινόντων του γόνατος και ΟΑ, μάλλον γιατί αξιολογήθηκε η ολική μάζα του μηρού με διπλής ενέργειας απορροφησιομετρία ακτίνων Χ, που την καθιστά λιγότερο ευαίσθητη έναντι της μέτρησης της εγκάρσιας διατομής του τετρακεφάλου με MRI.
Πάντως η διαπίστωση αυτή, ότι οι γυναίκες με μυϊκή αδυναμία έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν ΟΑ, ενισχύει τη σύγχρονη θεραπευτική άποψη για την ενεργοποίηση και ενδυνάμωση των εν λόγω μυών, ιδίως όταν γίνεται μεθοδικά, δηλαδή ανά ανατομική περιοχή διατομής.
Πηγή: Arthritis Care & Research Source Reference: Culvenor AG, et al "Thigh muscle specific strength and the risk of incident knee osteoarthritis: the influence of sex and greater body mass index" Arthritis Care Res 2017; doi: 10.1002/acr.23182.