Ένα απλό ερωτηματολόγιο μπορεί να αποκλείσει τη συνύπαρξη ινομυαλγίας
σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα
Δ. Καρόκης, Ρευματολόγος, (dkarokis@hotmail.com).
Σε πρόσφατη on-line δημοσίευση στο Rheumatology, ερευνητές από το Ρευματολογικό Τμήμα του Clermont-Ferrand, Γαλλία, παρουσίασαν τα ευρήματα διασταυρούμενης μελέτης όπου χρησιμοποίησαν σε ασθενείς με προϋπάρχουσες ρευματικές παθήσεις, ένα απλό ερωτηματολόγιο που έχει δημιουργηθεί από την Γαλλική Ρευματολογική Εταιρεία για τη γρήγορη διάγνωση της ινομυαλγίας (Fibromyalgia Rapid Screening Tool, FiRST).
Το ερωτηματολόγιο αυτό έχει ευαισθησία 90.5% και ειδικότητα 85.7% στο γενικό πληθυσμό για τη διάγνωση της ινομυαλγίας, έχει όμως χρησιμοποιηθεί ως τώρα μόνο για τη διάγνωση και διαχωρισμό της ινομυαλγίας από άλλα επώδυνα σύνδρομα.
Σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα, είναι γνωστό ότι η ινομυαλγία είναι πιο συχνή απ΄ό,τι στο γενικό πληθυσμό, και μάλιστα πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα στη θεραπευτική αντιμετώπιση, καθώς μπορεί να μπερδέψει τα πράγματα και ο θεράπων να θεωρήσει ότι η βασική νόσος βρίσκεται σε έξαρση ή ότι η θεραπεία δεν είναι η κατάλληλη.
Το ερωτηματολόγιο FiRST αποτελείται από 6 ερωτήσεις που καλύπτουν τους 6 τομείς των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας: διάχυτο πόνο, κόπωση, χαρακτηριστικά του πόνου, μη επώδυνα παθολογικά αισθητικά συμπτώματα, λειτουργικά σωματικά συμπτώματα, διαταραχές ύπνου και συγκέντρωσης . Κάθε ερώτηση απαντάται με «ναι» ή «όχι», όπου το «ναι» δίνει ένα βαθμό και το «όχι» κανένα. Το υψηλότερο πιθανό score είναι 6, ενώ βαθμολογία από 5 και πάνω σχετίζεται με την υψηλότερη ευαισθησία και ειδικότητα για τη διάγνωση της ινομυαλγίας.
Μελετήθηκαν 586 ασθενείς από τον Σεπ 2014 έως Απρ 2015, οι οποίοι έπασχαν από ΡΑ, SpA ή νόσο συνδετικού ιστού (ΣΕΛ κλπ) και οι οποίοι είχαν επίμονο πόνο για διάστημα >3 μήνες. Τα ευρήματα των ερωτηματολογίων συγκρίθηκαν με τα κριτήρια ACR 1990 για τη διάγνωση της ινομυαλγίας και τη γνώμη ενός ρευματολόγου ο οποίος δεν είχε γνώση των απαντήσεων στα ερωτηματολόγια.
Με βάση τα ερωτηματολόγια (βαθμολογία τουλάχιστον 5) διαγνώστηκαν 143 ασθενείς με ινομυαλγία (24.4%, 95% CI 21%-28%). Συγκριτικά, με τη χρήση των ACR 1990 κριτηρίων ανιχνεύθηκαν μόνο 52 ασθενείς με ινομυαλγία (8.6%) και από το ρευματολόγο 93 ασθενείς (15.4%). Το ερωτηματολόγιο FiRST διέγνωσε ινομυαλγία σε 36 άνδρες, ενώ τα κριτήρια ACR 1990 σε 3 άνδρες (P<.001) και ο ρευματολόγος σε 12 άνδρες (P=.05).
Το ερωτηματολόγιο ανίχνευσε ασθενείς που πληρούσαν τα ACR 1990 κριτήρια με ευαισθησία 74.5% και ειδικότητα 80.4%, με αρνητική προγνωστική αξία 97% και θετική προγνωστική αξία 26.6%. Αυτό σημαίνει ότι 80% των ασθενών ταξινομήθηκαν σωστά (κ=0.3). Η ευαισθησία δεν διέφερε μεταξύ των διαφόρων τύπων υποκείμενων νοσημάτων, αλλά η ευαισθησία ήταν χαμηλότερη στους ασθενείς με CTD (P=.001).
Παρομοίως, όταν συγκρίθηκαν με τη διάγνωση του ρευματολόγου, τα ευρήματα του ερωτηματολογίου είχαν ευαισθησία 75.7%, ειδικότητα 85.1% και σωστή ταξινόμηση 83.6% (κ=0.49). Η αρνητική και η θετική προγνωστική αξία ήταν 95% και 48.3% αντίστοιχα, δείχνοντας ότι η διάγνωση του FiRST ήταν παρόμοια με του ρευματολόγου. Η ευαισθησία ήταν χαμηλότερη στην ομάδα των ασθενών με σπονδυλαρθροπάθειες, αλλά αυτό είναι μάλλον αναμενόμενο καθώς SpA και ινομυαλγία έχουν πολλά κοινά συμπτώματα.
Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι το ερωτηματολόγιο FiRST μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα στην καθημερινή κλινική πράξη, με καλύτερη εφαρμογή τον ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ της ύπαρξης ινομυαλγίας σε ασθενείς με συστηματικά ρευματικά νοσήματα που παρουσιάζουν επίμονη επώδυνη συμπτωματολογία.
Πηγή
Angelique Fan et al, Rheumatology, published on line, June 15, 2016.