Μπορούν οι ανώδυνες ηχογόνες αρθρώσεις να οδηγήσουν σε αρθρίτιδα;
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).
Ολοι έχουμε συναντήσει ανθρώπους που για να περάσουν την ώρα τους ή για να κάνουν εντύπωση στο περιβάλλον τους, τραβούν με κάποιο τρόπο τις αρθρώσεις των χεριών τους και παράγουν έναν ήχο που ομοιάζει με αυτόν που δημιουργείται όταν ανοίγουμε μπουκάλι με φελλό (ο όρος είναι εκπωμάτωση), ή σαν τον ήχο που κάνουν τα κρόταλα (αρχαία κρουστά όργανα, σαν τις σημερινές καστανιέτες).
Σπανιότερο είναι το φαινόμενο να παράγεται ο ίδιος ήχος μετά από κίνηση των ισχίων, των γονάτων, των σπονδύλων στον αυχένα ή την οσφυϊκή μοίρα της σονδυλικής στήλης, των ώμων, των κροταφογναθικών και άλλων αρθρώσεων. Στην αγγλοσαξωνική ορολογία το φαινόμενο ονομάζεται "Cracking the knuckles”.
Σημαντικό είναι να τονισθεί ότι παρά τον ήχο, η άρθρωση είναι ανώδυνη κατά την κίνηση και διαφέρει από την επώδυνη άρθρωση της χρόνιας οστεοαρθρίτιδας των γονάτων, που παράγει, κατά την ψηλάφηση της έναν διαφορετικό ήχο, ο οποίος ονομάζετα «κριγμός».
Η ερμηνεία του φαινομενου δεν είναι ακόμη ξεκαθαρισμένη. Φαίνεται ότι στις αρθρώσεις, λόγω της συνεχούς κίνησης τους, δημιουργούνται μικρές φυσαλλίδες που περιέχουν διάφορα αέρια, που ευρίσκονται φυσιολογικά διαλυμένα στο αρθρικό υγρό, όπως το διοξείδιο του άνθρακος, το οξυγόνο κα. Οι φυσαλίδες αυτές όταν συμπιεστούν κατάλληλα, διαρυγνύονται και παράγουν τον χαρακτηριστικό ήχο, διαφορετικής έντασης κάθε φορά.
Το πιο λογικό πάντως είναι ο ήχος να προέρχεται από στιγμιαίες προκλητές μετατοπίσεις των μικρών ή μεγάλων τενόντων και συνδέσμων που ευρίσκονται άφθονοι πέριξ των αρθρώσεων.
Στην βιβλιογραφία υπάρχουν λίγες μελέτες σχετικές με το «κροτάλισμα» των αρθρώσεων. Μια από τις πιο μεγάλες σε αριθμό περιστατικών είναι αυτή των Castellanos και Axelrod, το 1990 (1), που αφορούσε 300 άτομα, ηλικίας 45 ετών και άνω, εκ των οποίων οι 74 συνήθιζαν να «κροταλίζουν» τις αρθρώσεις τους για πολλά χρόνια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι «κροταλίζουν» τις αρθρώσεις τους δεν παρουσιάζουν μεν μεγαλύτερα ποσοστά οστεοαρθρίτιδας των άκρων χειρών από τους άλλους, αλλά φαίνεται, συμφωνα με τους συγγραφείς. ότι σε μεγάλες ηλικίες παρουσιάζουν σταθερά, ελαφρό οίδημα των άκρων χεριών τους και σημαντική δυσκολία να σφίξουν τις γροθειές τους.
Πιο πρόσφατα μια άλλη ομάδα ερευνητών (2) μελέτησε τις ακτινογραφίες των άκρων χειρών 214 ατόμων, ηλικίας από 50 έως 89 ετών, και αναζήτησε σημεία οστεοαρθρίτιδας σε άτομα που «κροτάλιζαν» συστηματικά τις αρθρώσεις των δακτύλων τους. Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι, το «κροτάλισμα» των αρθρώσεων των άκρων χειρών δεν οδηγεί σε οστεοαρθρίτιδα.
Στην βιβλιογραφία αναφέρεται και το περιστατικό του γιατρού Donald Unger, ο οποίος για 60 χρόνια «κροτάλιζε» τα δάκτυλα του ενός μόνο χεριού του για να διαπιστώσει εάν θα πάθει περισσότερο οστεοαρθρίτιδα σε αυτό, συγκριτικά με το άλλο. Ο συγκεκριμένος γιατρός απέδειξε τελικά ότι το «κροτάλισμα» των δακτύλων δεν προκαλεί οστεοαρθρίτιδα στα χέρια και για την προσπάθειά του, του απενεμήθει το αντι-Νόμπελ (Ig Nobel) Ιατρικής το 2009.
To τελικό συμπέρασμα είναι αυτό που έλεγαν οι Πόντιοι προγονοί μου «Τουζ τουζ και νε μέλ’ νε κερίν» γιαυτούς που έκαναν «πολύ θόρυβο για τίποτα».
Βιβλιογραφία
1) Castellanos J. and Axelrod D., Effect of habitual knuckle cracking on hand function". Ann Rheum Dis. 1990;49(5):308-309
2) deWeber Κ., Olszewski Μ. and Ortolano R., Knuckle cracking and hand Osteoarthritis. J Am Board Fam Med 2011; 24 (2): 169-174
Σημείωση: Στην ενότητα «Αρθρα συνεργατών» υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα άρθρα, πάνω σε διάφορα θέματα, που έχουν δημοσιευθεί σε προγενέστερες ημερομηνίες.
(Η ενότητα «Αρθρα συνεργατών» ευρίσκεται στην αρχική σελίδα του ιστότοπου, πάνω αριστερά, στην στήλη «Επιλογές»).