Τα νέα κριτήρια για τη ρευματική πολυμυαλγία και ο υπέρηχος μυοσκελετικού. Σ. Νίκας. Ρευματολόγος
H ρευματική πολυμυαλγία (ΡΠ) είναι ένα χρόνιο, φλεγμονώδες, αυτοάνοσο ρευματικό νόσημα . Χαρακτηρίζεται από μυαλγίες των εγγύς στη βάση των άκρων μυικών ομάδων και πρωινή δυσκαμψία, ενώ μερικές φορές συνοδεύεται από κεφαλαλγία στο πλαίσιο μιας κροταφικής αρτηρίτιδας. Η διάγνωση της είναι κυρίως κλινική, ενώ κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα κριτήρια όπως των Bird και συν (ευαισθησία 99%), των Hunder και συν (ευαισθησία 93%), των Jones και Hazleman (απαιτούν CRP), και τέλος του Nobunaga (σχεδιασμένα για Ιαπωνικό πληθυσμό). Δεδομένου ότι δεν υπάρχει κάποια ειδική,διαγνωστική, παθογνωμική εξέταση, στην καθημέρα κλινική πράξη χρησιμοποιούνται κυρίως τα εξής :
Ηλικία έναρξης ≥ 50 ετών
Αμφοτερόπλευρο άλγος και πρωινή δυσκαμψία > 30 λεπτά διάρκειας > 1 μήνα σε 2 από τις 3 ανατομικές περιοχές : α)αυχένας ή κορμός β) ωμική ζώνη ή εγγύς περιοχές των βραχιονίων γ) ισχία ή εγγύς περιοχές των μηρών
ΤΚΕ (Westergren) > 40.
Μερικοί θεωρούν ως κριτήριο την άμεση ανταπόκριση στα στεροειδή ενώ η παρουσία άλλου νοσήματος φυσικά αποκλείει τη διάγνωση.
Μια πιο αντικειμενική προσέγγιση αποτελεί η δημοσίευση προσωρινών (provisional) κριτηρίων στο τεύχος του Απριλίου 2012 στο έγκριτο ρευματολογικό περιοδικό Arthritis & Rheumatism αλλά και στο Annals of the Rheumatic Diseases (1). Τα κριτήρια αυτά είναι:
ηλικία ≥50 ετών
αμφοτερόπλευρο άλγος ώμων και
παθολογική C-reactive protein ή/και ΤΚΕ
και τουλάχιστον 4 πόντοι (χωρίς υπερηχογράφημα, US) ή 5 πόντοι (με US):
πρωινή δυσκαμψία > 45 λεπτών (2 πόντοι)
άλγος στο ισχίο ή περιορισμός στην ακτίνα κίνησης (1 πόντος)
απουσία RF ή CCP (1 πόντος)
απουσία προσβολής άλλης άρθρωσης (1 πόντος)
εφόσον υπάρχει διαθέσιμος US: σε 1 τουλάχιστον ώμο : υποδελτοειδής θυλακίτιδα με/χωρίς τενοντοελυτρίτιδα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου με /χωρίς γληνοβραχιόνια υμενίτιδα και τουλάχιστον σε 1 ισχίο : υμενίτιδα ή/και θυλακίτιδα τροχαντήρα (1 πόντος)
εφόσον υπάρχει διαθέσιμος US : υποδελτοειδής θυλακίτιδα και στους 2 ώμους με τενοντοελυτρίτιδα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου ή γληνοβραχιόνια υμενίτιδα (1 πόντος)
Τα κριτήρια αυτά δημοσιεύθηκαν από μια ομάδα εργασίας των ACR/EULAR που ξεκίνησε το 2005 να μελετά πιθανά κριτήρια για την ΡΠ. Έχουν εφαρμοσθεί προοπτικά σε ομάδα 125 ασθενών με ΡΠ αλλά και σε άλλες ομάδες χωρίς ΡΠ (ΡΑ , CTD, μηχανικός πόνος ώμου)
Αυτό που θα πρέπει να έχει υπόψη του κάποιος με τα νέα αυτά κριτήρια είναι τα εξής :
Είναι προσωρινά κριτήρια. Χρειάζονται περαιτέρω αξιολόγηση (validation)
Δεν είναι διαγνωστικά κριτήρια και δεν πρέπει ακόμη να χρησιμοποιηθούν στην καθημέρα κλινική πράξη. Σχεδιάστηκαν κυρίως για ερευνητικούς σκοπούς.
Δεν περιλαμβάνεται η απόκριση στα στεροειδή. Θεωρήθηκε ως μη ειδικό κριτήριο αφού και ασθενείς με ΡΑ ανταποκρίνονται.
Για 1η φορά περιλαμβάνεται σε κριτήρια ο υπέρηχος μυοσκελετικού. Η παρουσία του δε αυξάνει την ειδικότητα από το 78 στο 81 %.
Ο US είναι μια μοντέρνα , αξιόπιστη , γρήγορη και ασφαλής μέθοδος αντικειμενικής εκτίμησης των αυτοάνοσων και μη ρευματικών νοσημάτων . Χρησιμοποιείται στην:
διάγνωση των νοσημάτων (πρώιμη ή υποκλινική αρθρίτιδα, πρώιμη διάγνωση διαβρώσεων, ενθεσίτιδα, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, ρήξεις τενόντων, κύστη baker, μείωση χόνδρου, υποκλινικές θυλακίτιδες, τενοντοελυτρίτιδες)
παρακολούθηση της νόσου και της θεραπευτικής αγωγής
αντιμετώπιση της νόσου (καθοδηγούμενη από US παρακέντηση)
Φαίνεται λοιπόν ότι μετά την αδιαμφισβήτητη σημασία του US στην ρευματοειδή αρθρίτιδα και στην περιφερική προσβολή των οροαρνητικών σπονδυλοαρθροπαθειών, ένα ακόμη ρευματικό νόσημα, η ρευματική πολυμυαλγία, «υποκύπτει» στην διαγνωστική αξία που η εξέταση αυτή προσφέρει σήμερα στον ρευματολόγο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Dasgupta B, Cimmino MA,et al. 2012 Provisional classification criteria for polymyalgia rheumatica: A European League Against Rheumatism/American College of Rheumatology collaborative initiative. Arthritis Rheum. 2012 Apr;64(4):943-54. doi: 10.1002/art.34356.