Κατάγματα Ισχίου. Προβλήματα και λύσεις στην αποκατάσταση και θεραπεία!

Μ. Πενταράκης. Ορθοπεδικός Χειρουργός, (manpent@yahoo.com).

Τα κατάγματα του ισχίου είναι μία αυξανόμενη αιτία θνητότητας και θνησιμότητας.

Αυτό σχετίζεται εν πολλοίς με το γεγονός ότι συμβαίνουν σε ηλικιωμένα άτομα με οστεοπόρωση και σοβαρά συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας.

Η θνησιμότητα μετά από ένα κάταγμα ισχίου στους 6 μήνες μετά το κάταγμα κυμαίνεται στο 11-23%, ενώ ένα χρόνο μετά η θνησιμότητα ανέρχεται στο 22-29%.

Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες καταγμάτων του ισχίου, τα διατροχαντήρια και τα κατάγματα του αυχένος του μηριαίου.

   Σύμφωνα με μελέτες η καταπόνηση του οργανισμού στα διατροχαντήρια κατάγματα ήταν μεγαλύτερη απ’ό,τι στα κατάγματα του αυχένος. Η θνησιμότητα και για τις δύο κατηγορίες όμως ήταν η ίδια. Τα κατάγματα του αυχένος του μηριαίου είχαν καλύτερη πρώιμη λειτουργική αποκατάσταση, ενώ και οι δύο κατηγορίες καταλήγουν να έχουν παρόμοια αποκατάσταση ένα χρόνο μετά.

   Η αντιμετώπιση αυτών των καταγμάτων απαιτεί μία ολιστική προσέγγιση, από την πρόληψη μέχρι την μετεγχειρητική φροντίδα. Υπάρχουν διαφορές στη θνησιμότητα ανά γεωγραφική περιοχή και χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να διευκρινιστεί αν αυτό είναι καθαρά δημογραφικό, ή σχετίζεται και με την αντιμετώπιση αυτών των καταγμάτων βάσει πρωτοκόλλων ή δυνατοτήτων των συστημάτων υγείας σε κάθε περιοχή.

   Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού αυτού του είδους τα κατάγματα έχουν σοβαρό αντίκτυπο στη θνησιμότητα και στο οικονομικό κόστος.

  Υπάρχουν διαφορετικές πρακτικές αντιμετώπισης αυτών των καταγμάτων σε ό,τι αφορά στην προεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα, καθώς και τη διαχείριση επιπλοκών.

  Η εντατική μετεγχειρητική φροντίδα και αποκατάσταση βρέθηκε ότι οδηγεί σε μειωμένη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο, χαμηλότερο μετεγχειρητικό VAS score, μικρότερη ανάγκη για χορήγηση οπιοειδών, πρώιμη κινητοποίηση, σημαντική βελτίωση του μέσου HHS score στο πρώτο τρίμηνο μετεγχειρητικά και μειωμένο κίνδυνο για επανεισαγωγές και επανεπέμβαση.

   Παράγοντες όπως η κακή γενική κατάσταση του ασθενούς, η ύπαρξη άνοιας ή γνωστικής δυσλειτουργίας, τα παθολογικά κατάγματα (λόγω μεταστατικού όγκου) καθιστούν την εντατική μετεγχειρητική φροντίδα δυσχερή με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

   Η μετεγχειρητική φροντίδα και αποκατάσταση των ασθενών με κάταγμα στο ισχίο περιλαμβάνει συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων (φυσικοθεραπευτές, νοσηλευτές) οι οποίοι επιβλέπονται από γηρίατρο ή φυσίατρο ή άλλη κατάλληλη ιατρική ειδικότητα.

   Η χρήση αναβολικών στεροειδών μετεγχειρητικά, μόνα ή σε συνδυασμό με διατροφικά συμπληρώματα (πρωτεϊνες, ασβέστιο, βιταμίνη D), έδειξαν μικρή υπεροχή όταν χορηγούνται συνδυαστικά.

   Η μετάγγιση συμπυκνωμένων ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι συχνή σε ασθενείς με κατάγματα ισχίου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει προεγχειρητικά, περιεγχειρητικά ή/και μετεγχειρητικά. Υπάρχουν διαφωνίες για τα κριτήρια μετάγγισης, με κάποιους να θέτουν σαν όριο την τιμή της αιμοσφαιρίνης στα 10 gr/dl ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι η μετάγγιση πρέπει να γίνεται σε τιμή αιμοσφαιρίνης στα 8 gr/dl.

   Παρόλα αυτά χρειάζονται περισσότερες έρευνες σχετικά με το τελικό αποτέλεσμα σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργείο για κάταγμα ισχίου, σε ό,τι αφορά στην εντατική μετεγχειρητική φροντίδα, τη χρήση αναβολικών με ή χωρίς συμπληρώματα διατροφής καθώς και τη μετάγγιση συμπυκνωμένων ερυθρών αιμοσφαιρίων. 

Βιβλιογραφία:

[Effect of hip fracture at different sites in elderly patients on prognosis].

Peng C, Wang XW, Li SG, Liu Z, Sun TS, Zhang JZ. Zhongguo Gu Shang. 2017 Oct 25;30(10):906-910. doi: 10.3969/j.issn.1003-0034.2017.10.006. PMID: 29457411 Chinese.

Dedicated Perioperative Hip Fracture Comanagement Programs are Cost-effective in High-volume Centers: An Economic Analysis.

Swart E, Vasudeva E, Makhni EC, Macaulay W, Bozic KJ. Clin Orthop Relat Res. 2016 Jan;474(1):222-33. doi: 10.1007/s11999-015-4494-4. Epub 2015 Aug 11. PMID: 26260393 Free PMC article.

Enhanced rehabilitation and care models for adults with dementia following hip fracture surgery.

Smith TO, Hameed YA, Cross JL, Henderson C, Sahota O, Fox C. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Jun 15;(6):CD010569. doi: 10.1002/14651858.CD010569.pub2. PMID: 26074478 Updated. Review.

Postoperative red blood cell transfusion strategy in frail anemic elderly with hip fracture. A randomized controlled trial.