Διαχωριστική ή Σχαλιδωτική Οστεοχονδρίτιδα,

Μανούσος Πενταράκης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, (manpent@yahoo.com).

Αν και η συχνότητα της Διαχωριστικής ή Σχαλιδωτικής Οστεοχονδρίτιδας της είναι μικρή (15-30 περιστατικά ανά 100000 πληθυσμού), εντούτοις αποτελεί ένα διαφοροδιαγνωστικό πρόβλημα για τους Ορθοπαιδικούς Παίδων, καθώς ο αριθμός των παιδιών που ασκούνται έντονα, αυξάνεται. Η Διαχωριστική ή Σχαλιδωτική Οστεοχονδρίτις είναι μία πάθηση που αφορά κυρίως σε παιδιά και εφήβους (ως επί το πλείστων άρρενες 9-18 ετών) και οφείλεται σε διαταραχές της αιμάτωσης σε κάποιες περιοχές του οστού και του χόνδρου.

Οι διαταραχές της αιμάτωσης μπορεί να είναι αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων τραυματισμών μικρής συνήθως έντασης (συμπιεστικές κακώσεις κατά τη διάρκεια των σπορ), που οδηγούν τελικά στη διαταραχή της ανάπτυξης του χόνδρου και των οστών. Επίσης έχει ενοχοποιηθεί πιθανό γονιδιακό υπόστρωμα σε κάποιους από τους πάσχοντες.

Λόγω των διαταραχών της αιμάτωσης, ακολουθεί νέκρωση και θραύση του προσβεβλημένου τμήματος του υποχόνδριου οστού και απόπτωσή του μέσα στην άρθρωση, ενώ ο χόνδρος διατηρεί τη συνέχειά του. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: πόνο, οίδημα, ευαισθησία, αίσθημα κριγμού ή κλειδώματος, αδυναμία και μειωμένο εύρος κίνησης της προσβεβλημένης άρθρωσης.

Οι συχνότερα προσβαλλόμενες αρθρώσεις είναι το γόνατο (έσω μηριαίος κόνδυλος και λιγότερο ο έξω και η επιγονατίδα), η υπαστραγαλική άρθρωση και ο αγκώνας (έξω βραχιόνιος κόνδυλος).

Η διάγνωση τίθεται με ακτινογραφίες της άρθρωσης (συχνά απαιτούνται ιδικές λήψεις), με μαγνητική ή αξονική τομογραφία ή με αρθρογράφημα.

Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος και την εντόπιση της βλάβης, την ηλικία του ασθενούς και την ένταση των συμπτωμάτων.

Σε αρχόμενη οστεοχονδρίτιδα όταν το οστεοχόνδρινο τεμάχιο δεν έχει αποσπαστεί και η ηλικία είναι μικρή, η βλάβη μπορεί να αυτοϊαθεί με περιορισμό δραστηριοτήτων και αποφόρτιση της πάσχουσας άρθρωσης. Είναι πιθανόν να χρειαστεί ακινητοποίηση της άρθρωσης με τοποθέτηση γύψου αν υπάρχει έντονος πόνος. Όταν η βλάβη δεν έχει αποσπαστεί από το υπόλοιπο οστό γίνονται αρθροσκοπικά τρυπανισμοί που αποσκοπούν στη βελτίωση της αιμάτωσης, καθώς και ανάταξη-σταθεροποίησή της με βίδες ή βελόνες. Σε βλάβες όπου πλέον υπάρχει ελεύθερο κομμάτι μέσα στην άρθρωση (4 ου βαθμού), η θεραπεία περιλαμβάνει αρθροσκοπική αφαίρεσή του, τρυπανισμούς στην κοίτη του αποσπασθέντος τεμαχίου, με ή χωρίς αποκατάσταση του ελλείματος, αναλόγως του μεγέθους και της θέσης αποκόλλησής του. Για την αποκατάσταση χρησιμοποιούνται χονδροκύτταρα από καλλιέργεια ή περιοστικά μοσχεύματα Η πρόγνωση γίνεται πτωχότερη εάν το τεμάχιο είναι μεγάλο, η επιφάνεια αποκόλλησής του είναι φορτιζόμενη και όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του ασθενούς.

Η πρόληψη συνίσταται σε μυϊκή ενδυνάμωση και σωστή εκπαίδευση κατά την ενασχόληση με σπορ ή άλλες δραστηριότητες. Εάν η διαχωριστική οστεοχονδρίτις παραμείνει χωρίς θεραπεία θα οδηγήσει σε πρώιμη αρθρίτιδα σε νεαρή ηλικία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται (πόνος, οίδημα, μειωμένη λειτουργία της άρθρωσης). Γι αυτό είναι μία πάθηση που πρέπει να έχουμε κατά νου, όταν εξετάζουμε ένα νεαρό άτομο με έντονη δραστηριότητα και κλινική εικόνα που περιλαμβάνει τα προαναφερθέντα συμπτώματα. Επειδή η κλινική εικόνα μπορεί να προσομοιάζει με άλλες παθήσεις, είναι σημαντικό να γίνουν οι διαγνωστικές εκείνες εξετάσεις που θα την αποκλείσουν ή θα την επιβεβαιώσουν. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι αυτά που θα οδηγήσουν στην καλύτερη δυνατή έκβαση της νόσου. Ίσως μερικοί συνάδελφοι αναρωτηθούν γιατί ασχοληθήκαμε με μία σπάνια νόσο. Η απάντηση είναι απλή: Τα ιατρικά προβλήματα των ηλικιωμένων είναι συχνά και πολλές φορές ανίατα, αντίθετα τα ιατρικά προβλήματα των παιδιών είναι μεν σπάνια αλλά όταν γίνει η σωστή διάγνωση και θεραπεία μπορούν ακόμη και να ιαθούν.