Η βιταμίνη C δημιουργεί ή όχι Οστεοπόρωση;
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www. myoskeletiko.com).
Είναι γνωστό και πλήρως αποδεδειγμένο ότι η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την υγεία των ούλων. Η θεραπευτική δράση της στο σκορβούτο είναι γνωστή εδώ και τρεις αιώνες. Η δράση αυτή οφείλεται στην ικανότητα της να αναπλάθει και να διατηρεί το κολλαγόνο δρώντας θετικά στον σχηματισμό της υδροξυπρολίνης και υδροξυλυσίνης, οι οποίες συνθέτουν την τριπλή έλικα του κολλαγόνου. Από κολλαγόνο όμως, πλην των άλλων, αποτελείται και η θεμέλια ουσία των οστών (bone matrix) και αρκετά χρόνια τώρα έχει τεθεί το ερώτημα, μήπως η βιταμίνη C βοηθά και στην πρόληψη της απώλειας της οστικής μάζας στην Οστεοπόρωση και προστατεύει από τα κατάγματα.
Πράγματι, από κλινικής πλευράς, μέσα στα ευρήματα του σκορβούτου συμπεριλαμβάνονται αρκετές φορές και συμπτώματα από τα οστά όπως π.χ. οστεόλυση, οστεονέκρωση, απώλεια οστικής μάζας και οστικά κατάγματα. Επιπλέον μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι πειραματική ένδεια βιταμίνης C επηρεάζει αρνητικά την δημιουργία οστικής μάζας, του κολλαγόνου και γενικά τον συνδετικό ιστό. (Fain O. doi: 10.1016/j.jbspin.2004.01.007) όπως και ότι είναι απαραίτητη α) για την αναστολή της οστεόλυσης την οποία προκαλούν οι οστεοκλάστες, β) για την διέγερση και ωρίμανση των οστεοβλαστών, γ) για την δημιουργία του κολλαγόνου τύπου Ι και δ) για την ρύθμιση, της γονιδιακής μεταγραφής, του DNA και την μεθυλίωση της ιστόνης.
Τα ευρήματα αυτά ήρθαν να επιβεβαιώσουν ή να απορρίψουν αρκετές παλαιότερες επιδημιολογικές μελέτες οι οποίες έδειξαν ότι πράγματι η βιταμίνη C μπορεί μπορεί να έχει σχέση με την Οστεοπόρωση (Shivani Sahni et al., doi: 10.1093/jn/138.10.1931).
Στην αντιπαράθεση αυτή έδωσε μάλλον πειστικές απαντήσεις μία σχετικά πρόσφατη (2020) ανασκόπηση (Olga Brzezińska et al., doi: 10.3390/nu12082394) όλων των μελετών οι οποίες αφορούσαν την σχέση μεταξύ βιταμίνης C και οστικής μάζας και είχαν δημοσιευθεί στην διεθνή βιβλιογραφία μεταξύ των ετών 2000 και 2020.
Οι συγγραφείς αναφέρουν ότι ανευρέθηκαν τελικά 66 άρθρα, 29 από αυτά αφορούσαν μελέτες παρατήρησης σε ανθρώπους, 8 ήταν παρεμβατικές και οι 28 αφορούσαν μελέτες in vitro και in vivo σε πειραματόζωα. Αν και ο αριθμός των ατόμων τα οποία συμμετείχαν στις μελέτες αυτές ήταν αθροιστικά αρκετά μεγάλος, η μεθοδολογία της κάθε κάθε μελέτης διέφερε αρκετά, τόσο σε αριθμό ασθενών, όσο και στην δοσολογία της βιταμίνης C όπως και χρονική διάρκεια χορήγησής της, ώστε τελικές αποφάσεις οι οποίες θα αφορούσαν κλινική Οστεοπόρωση και μετρήσιμα οστεοπορωτικά κατάγματα ήταν αδύνατον να ληφθούν. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τους συγγραφείς, η ανασκόπηση αυτή έδωσε αρκετά στοιχεία ώστε να συνδεθεί μία πιθανή θετική δράση της βιταμίνης C με την πρόληψη της Οστεοπόρωσης και την συχνότητα των οστεοπορωτικών καταγμάτων και φαίνεται ότι είναι απαραίτητο να χορηγούνται επαρκείς ποσότητες βιταμίνης C με την διατροφή, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους όπου η Οστεοπόρωση είναι συχνότερη.
Αντίθετα θα πρέπει να τονιστεί ότι οι πολύ μεγάλες δόσεις βιταμίνης C οι οποίες χορηγούνται από μερικούς για να επιδράσουν θετικά στην οστεοπόρωση, είναι σίγουρο ότι προκαλούν τοξικότητα στα κύτταρα των οστών και έχουν πάντα αρνητικό αποτέλεσμα στην οστική μάζα (Chin KY, Ima-Nirwana S., 2018, doi: 10.2174/1389450116666150907100838). Επομένως για ακόμη μία φορά επιβεβαιώνεται η άποψη πολλών αλλά και η δικιά μας ότι «ουκ εν τω πολλώ το ευ» σε οποιοδήποτε μικροθρεπτική ουσία όπως είναι η βιταμίνη C και όλες οι άλλες.