Πόνος και Γεύση. Υπάρχει ή όχι αλληλεπίδραση;
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).
Πολλές μελέτες τα τελευταία χρόνια έχουν συνδέσει με αυστηρά νευρολογικά δεσμά την αίσθηση του πόνου και της θερμοκρασίας. Η νευροφυσιολογία του πόνου έχει αποδείξει ότι παρόμοιοι ή ελαφρά διαφοροποιημένοι υποδοχείς και δίαυλοι (TRPV1 ή TRPA κ.ά) στην κυτταρική μεμβράνη των νευρικών κυττάρων ενεργοποιούνται κάθε φορά και μεταφέρουν ερεθίσματα πόνου ή/και θερμοκρασίας.
Οταν κάποιος αναλύσει ποσοτικά αλλά και ποιοτικά την αίσθηση της θερμότητας, θα δεί ότι παράλληλα με την αξιολόγηση μιας υψηλής ή χαμηλής θερμοκρασίας για το σώμα μας, αυτόματα αξιολογούμε και εάν αυτή η θερμοκρασία μας είναι ευχάριστη ή όχι. Οι διαβαθμίσεις εξαρτώνται από το κάθε άτομο και άλλοι προτιμούν τις υψηλές θερμοκρασίες ενώ άλλοι τις χαμηλές.
Η αναγνώριση, αξιολόγηση και συναισθηματική φόρτιση γίνεται στον φλοιό του εγκεφάλου αφού τα ανάλογα ηλεκτρικά ερεθίσματα έχουν υποστεί μία προεργασία και ταξινόμηση στον μεσεγκέφαλο. Επομένως ο πόνος και η θερμοκρασία είναι σίγουρο πλέον ότι συνδέονται.
Τί γίνεται όμως με την γεύση; Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Oklahoma προσπάθησαν να ερμηνεύσουν ένα απλό και καθημερινό φαινόμενο θέτοντας μια εύλογη ερώτηση: Τι συμβαίνει από νευροφυσιολογικής πλευράς όταν τοποθετήσει κάποιος πάνω στην γλώσσα του καυτερό τσίλι (chilli);
Οπως είναι γνωστό το chilli περιέχει καπσαϊκίνη μία ουσία η οποία προκαλεί αρχικά πόνο (κάψιμο) ερεθίζοντας τους TRPV1 διαύλους των νεύρων της γλώσσας, στην συνέχεια ερεθίζει τους υποδοχείς και διαύλους της θερμοκρασίας και εάν η ένταση του ερεθίσματος είναι υψηλή και η διάρκεια του μεγάλη η αίσθηση της θερμότητας δεν παραμένει τοπικά στην γλώσσα αλλά διαμέσου ειδικών νευρωνικών κυκλωμάτων φτάνει στον εγκέφαλο. Ο τελευταίος αντιδρά άμεσα και προσπαθεί με την έκλυση διαφόρων νευροδιαβιβαστών να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο ισχυρό θερμικό ερέθισμα. Πράγματι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα τα άτομα τα οποία γεύονται το ισχυρό τσίλι πλην του πόνου τοπικά στην γλώσσα εκδηλώνουν αύξηση της θερμότητας στο δέρμα (αγγειοδιαστολή) και υπεριδρωσία σε μια προσπάθεια αποβολής της αυξημένης θερμοκρασίας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του Institute for Biomedical Engineering του ίδιου Πανεπιστημίου, μέχρις αυτό το σημείο η καψαϊκίνη αποδεικνύει ότι πόνος και θερμότητα συνδέονται σημαντικά. Υπάρχει όμως και μια παράμετρος η οποία έχει ελάχιστα μελετηθεί. Κάποια άτομα από το περιβάλλον μας ενθουσιάζονται με τα «καυτερά» εδέσματα, ενώ άλλα δεν μπορούν καν να τα δοκιμάσουν. Αρα στην εξίσωση πόνος+θερμοκρασία προστίθεται και ένας ακόμη παράγοντας περισσότερο πολύπλοκος για νευροφυσιολογική ανάλυση και αυτός είναι η γεύση.
Πειράματα τα οποία διεξήχθησαν σε ποντίκια έδειξαν ότι τα κυκλώματα της γεύσης συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με τα κυκλώματα του πόνου και της θερμοκρασίας στον μεσεγκέφαλο και αλληλοεπηρεάζονται σημαντικά (Jinrong Li, et al. TRPV1-Lineage Somatosensory Fibers Communicate with Taste Neurons in the Mouse Parabrachial Nucleus. The Journal of Neuroscience, 2022; 42 (9): 1719 DOI: 10.1523/JNEUROSCI.0927-21.2021).
Στόχος των ερευνητών είναι ανεύρεση γεύσεων οι οποίες θα μπορούν να επηρεάσουν θετικά το πλέον δυσάρεστο αίσθημα του ανθρώπου, τον χρόνιο πόνο. Ετσι θα καταφέρουν ίσως να ανατρέψουν και τον πρώτο νόμο των διαιτολόγων ο οποίος συνοψίζεται στο εξής: Ο,τι έχει ωραία γεύση, σου κάνει κακό! όπως είπε και ο γνωστότατος συγγραφέας Ισαάκ Ασίμωφ.