Γιατί αυξήθηκε το ουρικό οξύ πριν εκατομμύρια χρόνια στον πρόγονο του ανθρώπου;

Τυχαίο ή σκόπιμο γεγονός;

Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (myoskeletiko@gmail.com).

Σύμφωνα με τις απόψεις των βιολόγων και των βιοχημικών, ειδικά αυτών που ασχολούνται με τα τεκταινόμενα στη Γη πριν πολλά εκατομμύρια χρόνια, η βιταμίνη C ή ασκορβικό οξύ δημιουργήθηκε στα όντα, ζώα και φυτά, πριν από 600 εκατομμύρια και πλέον χρόνια. Η μητρική της ουσία είναι ένα κοινότατο σάκχαρο, η γλυκόζη. Από αυτό με μια ενζυμική διαδικασία τεσσάρων σταδίων δημιουργείται το ασκορβικό οξύ ή βιταμίνη C. Βασικός ρόλος της ήταν αρχικά η προστασία των πρωτόγονων οργανισμών από τις τοξικές ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου, που αφθονούσαν την εποχή εκείνη και οι οποίες κατέστρεφαν το DNA του πυρήνα των πρωτόγονων κυττάρων προκαλώντας τον θάνατό τους. Η βιταμίνη C λοιπόν ήταν και είναι ένα ισχυρότατο προστατευτικό αντιοξειδωτικό.

Αιφνίδια μάλλον, κάποτε πριν 50-60 εκατομμύρια χρόνια η βιταμίνη C έπαψε να παράγεται διότι το υπεύθυνο γονίδιο για ένα από τα βασικά ένζυμα που συμμετείχε στην δημιουργία της από την γλυκόζη, αυτό της οξειδάσης της L-γουλολακτόνης, υπέστει μετάλλαξη, έγινε ψευδογονίδιο και έπαψε να λειτουργεί. Το περίεργο είναι ότι η μετάλλαξη αυτή δεν συνέβει σε όλα τα ζώα παρά μόνο σε ελάχιστα από αυτά και κυρίως στον κοινό προ-πρόγονο του Ανθρώπου και των Μεγάλων Πιθήκων (ουρακοτάγκος, γορίλας, χιμπαντζής). Ο προ-πρόγονος μας λοιπόν αιφνίδια βρέθηκε ακάλυπτος χωρίς την προστασία του ισχυρότατου αντιοξειδωτικού του και το είδος μας θα εξαφανιζόνταν, εάν την εποχή εκείνη, δηλαδή την Εόκαινο περίοδο της Γης, δεν υπήρχαν άφθονα δάση  με φύλλα και καρπούς, γεμάτους με βιταμίνη C. Ετσι ο κοινός μας πρόγονος τροποποίησε την δίαιτα του και έγινε αυστηρά χορτοφάγος για να επιζήσει.

Μετά από 30 εκατομμύρια χρόνια η Γη πέρασε σε μία άλλη χρονική περίοδο, την Μειόκαινο, όπου τα δάση, λόγω κλιματικής αλλαγής, μειώθηκαν έντονα στην επιφάνεια της. Ο κοινός μας πρόγονος, ο οποίος στο μεταξύ είχε εξελιχθεί σημαντικά, άρχισε  να αντιμετωπίζει ισχυρό διατροφικό ανταγωνισμό με τα άλλα χορτοφάγα είδη. Επρεπε λοιπόν να βρεί μια λύση μόνιμη η οποία να μην εξαρτάται από το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον του. Μια λύση που θα του εξασφάλιζε μία ισχυρή προστατευτική αντιοξειδωτική ουσία την οποία  θα μπορούσε για σιγουριά να την παράξει στα δικά του όργανα.

Από τις χιλιάδες διαδικασίες που εξελίσσονται καθημερινά στον οργανισμό μας μία φαίνεται ότι τον εξυπηρετούσε περισσότερο. Ο μεταβολισμός των νουκλεϊνικών οξέων DNA και RNA και των πουρινών τους, ο οποίος έχει στόχο την αποβολή της βλαβερής περισσείας του αζώτου από το σώμα μας, καταλήγει σε ένα ισχυρότατο αντιοξειδωτικό, το ουρικό οξύ, το οποίο είναι δυσδιάλυτο και δύσκολα αποβάλλεται από τον οργανισμό μας. Για να μεταβληθεί σε ευδιάλυτο προϊόν και να αποβληθεί, πρέπει να διασπασθεί από ένα ένζυμο, την ουρικάση, η οποία θα το τροποιήσει σε ευδιάλυτη αλλαντοΐνη η οποία εύκολα πλέον αποβάλλεται από τα νεφρά.

Πριν 13 εκατομμύρια χρόνια στον κοινό πρόγονο του Ανθρώπου και των Μεγάλων Πιθήκων, η φύση έκανε ένα ακόμη πείραμα, δηλαδή προκαλώντας μια μετάλλαξη στο γονίδιο της ουρικάσης, αυτή έπαψε να σχηματίζεται άρα και να διασπά το ουρικό οξύ. Ετσι αυτό αντί να αποβάλλεται εύκολα όπως πριν, άρχισε να αθροίζεται σιγά σιγά σε επαρκείς αλλά μη τοξικές ποσότητες στο σώμα μας. Το ουρικό οξύ όμως πλην των άλλων είναι και μία ισχυρότατη αντιοξειδωτική ουσία ανάλογη με το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) και καλύπτει έκτοτε το 50% της αντιοξειδωτικής δράσης του οργανισμού μας.

Από τότε μέχρι σήμερα μόνον ο Ανθρωπος και οι Μεγάλοι Πίθηκοι χρησιμοποιούν το ουρικό οξύ για να εξουδετερώνουν τις τοξικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που δημιουργούνται κάθε στιγμή από την λειτουργία των οργάνων τους και να προστατεύουν με αυτό τον τρόπο το DNA του πυρήνα όλων των κυττάρων τους. Το πως το ουρικό οξύ στη συνέχεια βοήθησε τον άνθρωπο να εξελιχθεί πνευματικά, να εξαπλωθεί και να κυριαρχήσει στο πλανήτη Γη αλλά και το πως ο άνθρωπος μία τόσο χρήσιμη ουσία κατόρθωσε με την συμπεριφορά του να την κάνει τοξική και φονική για τον οργανισμό του, είναι μία άλλη ιστορία που δεν έχει σχέση με την βιταμίνη C αλλά είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα που το αναλύω διεξοδικά στο βιβλίο μου «Ουρική Νόσος. Η απειλή των κρυστάλλων, Αθήνα 2021».

Πριν όμως φθάσουμε εκεί, ενδιαφέρον είναι να αναλογισθεί κάποιος εάν όλα αυτά έγιναν τυχαία ή υπήρχε κάποιο σχέδιο σε αυτές τις δύο μεταλλάξεις. Οι ερευνητές έχουν διαχωρισθεί σε δύο κατηγορίες: α) σε αυτούς που όλα αυτά τα θεωρούν τυχαία και β) σε αυτούς που πιστεύουν ότι κάθε πείραμα της φύσης γίνεται με στόχο την βελτίωση των όντων, χωρίς όμως το θετικό αποτέλεσμα να είναι προκαθορισμένο.

Αλλά αυτή είναι μια άλλη ερώτηση και την απάντηση της θα την αναλύσουμε σε άλλο προσεχές άρθρο μου !!!