Πόσα εκατομμύρια συνταγογραφικά λάθη γίνονται κάθε χρόνο στην Αγγλία;;;

Πρόσφατο άρθρο του British Medical Journal.

Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (myoskeletiko@gmail.com).

Από την στιγμή της διάγνωσης μιας νόσου μέχρι την λήψη από τον ασθενή του κατάλληλου φαρμάκου που έγραψε ο γιατρός για την πάθησή του, μπορεί να γίνουν πολλά λάθη, τα οποία κοστίζουν κυρίως πολλές ζωές αλλά και πολύ χρήμα.

Ας δούμε τα πιο βασικά: 1) Λανθασμένη συνταγή από τον γιατρό (λάθος φάρμακο, δοσολογία, τροπός λήψης, άγνοια αλληλεπιδράσεων με άλλα φάρμακα άγνοια συννοσηροτήτων κ.λπ). 2) Λανθασμένη εκτέλεση συνταγής από τον φαρμακοποιό. 3) Λανθασμένη λήψη του φαρμάκου από τον ασθενή διότι δεν κατάλαβε σωστά ή εάν πρόκειται για ηλικιωμένο άτομο ξέχασε τις οδηγίες. Αλλά και κακή συμμόρφωση στις οδηγίες του γιατρού είναι αποδεδειγμένο ότι  1 στους 3 ασθενείς δεν συμμορφώνονται με τις οδηγίες του γιατρού και λαμβάνουν το φάρμακο που τους προτείνει ο φαρμακοποιός ή το χειρότερο κάποιος συγγενής ή φίλος. Είναι άλλωστε καθημερινή εμπειρία για κάθε κλινικό γιατρό ότι πολλοί ασθενείς μας πλέον θεραπεύονται από τον παγκοσμίου φήμης και μεγάλο ανταγωνιστή μας τον Δόκτορα Google.

Σύμφωνα με την παρούσα μελέτη 1 στα 5 λάθη γίνονται κατά την διάρκεια της συνταγογράφησης (υπεύθυνος ιατρός) τα μισά περίπου (54%)  αφορούν λάθη κατά την διάρκεια της λήψης (υπεύθυνος ασθενής ή περιβάλλον) και το υπόλοιπο (16%) κατά την διανομή και διακίνηση (υπεύθυνος φαρμακοποιός ή άλλος).

Οσον αφορά την ειδικότητα του γιατρού η μελέτη έδειξε ότι ένα στα 3 λάθη (34%) γίνονται κυρίως κατά τη διάρκεια της εξέτασης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.

Το ευχάριστο όμως είναι ότι 3 στα 4 λάθη (72%) οδηγούν σε μικρά προβλήματα υγείας εύκολα αντιμετωπίσιμα, 1 στα 4, προκαλούν μέτρια προβλήματα και μόνο τα 2% μπορούν να έχουν πολύ σοβαρή κατάληξη.

Τα φάρμακα που προκαλούν σοβαρά προβλήματα και οδηγούν συνήθως στο νοσοκομείο είναι τα αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα αντιαιμοπεταλικά, τα υπογλυκαιμικά, τα διουρητικά, τα εισπνεόμενα κορτικοειδή κ.ά.

Τέλος η μελέτη δείχνει ότι για το 80% των θανάτων υπεύθυνα είναι τα αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα, η ασπιρίνη και η βαρφαρίνη και η πιο συνηθισμένη αιτία είναι η γαστρεντερική αιμορραγία.

Συμπερασματικά οι συγγραφείς κατέληξαν ότι κάθε χρόνο στην Αγγλία γίνονται πάνω από 237.000.000 συνταγογραφικά λάθη που κοστίζουν  98.000.000 λίρες και κυρίως περισσότερες από 1700 ζωές.

Παρόμοια αποτελέσματα αναφέρουν και μελέτες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Εχω την εντύπωση ότι το πρόβλημα όπως περιγράφεται είναι εξαιρετικά περίπλοκο τόσο που μια κάποια πραγματικά αποτελεσματική λύση είναι μάλλον αδύνατη.

Πηγές : Rachel Ann Elliott, Elizabeth Camacho, Dina Jankovic, Mark J Sculpher, Rita Faria. Economic analysis of the prevalence and clinical and economic burden of medication error in England. BMJ Quality & Safety, 2020; bmjqs-2019-010206 DOI: 10.1136/bmjqs-2019-010206