Ποιοί ασθενείς με αρθραλγία θα αναπτύξουν ρευματοειδή αρθρίτιδα;
Δ. Καρόκης, Ρευματολόγος, (dkarokis@hotmail.com)
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην καθημερινή μας κλινική πρακτική είναι να προβλέψουμε ποιοι από τους ασθενείς που παρουσιάζονται με αρθραλγίες (δηλαδή μόνο πόνο στις αρθρώσεις χωρίς επίσημα σημεία φλεγμονής, όπως πρήξιμο, θερμότητα κλπ) είναι σε κίνδυνο να αναπτύξουν ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ).
Tο 2017 η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ρευματολογίας (EULAR), δημοσίευσε τα κλινικά συμπτώματα και σημεία που είναι ύποπτα: αρθραλγίες πρόσφατης έναρξης (λιγότερο από ένα χρόνο), εντόπιση στις μετακαρποφαλαγγικές αρθρώσεις των χεριών, διάρκεια πρωινής δυσκαμψία > 1 ώρα), επιδείνωση των συμπτωμάτων τις πρωινές ώρες, ιστορικό ΡΑ σε συγγενή πρώτου βαθμού, δυσκολία να σχηματίσει ο/η ασθενής γροθιά, και θετικό σημείο (πόνος) σύσφιγξης των μετακαρποφαλαγγικών αρθρώσεων (squeezing test).1
Σε πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Clinical Rheumatology,2 δημοσιεύτηκε προοπτική μελέτη σε 465 ασθενείς με αρθραλγίες που παρακολουθήθηκαν από τον Αύγουστο 2017 έως τον Ιούλιο 2019. Οι ασθενείς κατά την εισαγωγή τους στη μελέτη υπoβλήθηκαν και σε υπερηχογράφημα (gray scale και power Doppler) των αρθρώσεων των χεριών, εκτός από τους συνήθεις δείκτες ΤΚΕ, CRP, ρευματοειδή παράγοντα (RF), και αντικιτρουλινικά αντισώματα (αντι-CCP/ACPA).
358 ασθενείς (76.9%) ήταν γυναίκες, και η μέση ηλικία των ασθενών ήταν 53.8±14.5 έτη. Κατά τη διάρκεια της διετούς παρακολούθησης, 44 ασθενείς (9.4%) διαγνώσθηκαν με ΡΑ. Ο μέσος όρος ύποπτων χαρακτηριστικών στους ασθενείς που ανέπτυξαν ΡΑ ήταν 4.1±1.6 έναντι 2.3±1.5 στους ασθενείς που δεν ανέπτυξαν ΡΑ (P .0001).
Μετά την τελική στατιστική ανάλυση, η παρουσία ≥3 ύποπτων χαρακτηριστικών έθετε σοβαρή υποψία κινδύνου ανάπτυξης ΡΑ, ενώ η παρουσία ≥4 χαρακτηριστικών είχε μια ευαισθησία 90.9% και ειδικότητα 76.5% για την ανάπτυξη ΡΑ. Ο θετικός RF, τα θετικά ACPA και η παρουσία υμενίτιδας στο power dopler ήταν πιο συχνά στην ομάδα ασθενών που ανέπτυξαν ΡΑ, και η παρουσία τους αύξησε με στατιστική σημαντικότητα τον κίνδυνο ανάπτυξης ΡΑ.
Συμπερασματικά, τα κριτήρια EULAR για την επικινδυνότητα ανάπτυξης ΡΑ σε ασθενείς με αρθραλγίες έχουν πολύ καλή προγνωστική αξία, η οποία αυξάνεται ακόμα περισσότερο με την παρουσία θετικών RF, ACPA και υμενίτιδας στο υπερηχογράφημα με power Doppler. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να προβλέψουμε ποιοι ασθενείς από αυτούς που προσέρχονται με αρθραλγία στο ιατρείο μας, έχουν κίνδυνο ν αναπτύξουν ΡΑ και χρειάζονται πιο στενή παρακολούθηση.
Πηγές
- Hanna W van Steenbergen ΗW, Aletaha D, Beaart-van de Voorde L, et al. EULAR definition of arthralgia suspicious for progression to rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 2017;76:491–496.
- Ruta S, Prado ES, Chichande JT, et al. EULAR definition of “arthralgia suspicious for progression to rheumatoid arthritis” in a large cohort of patients included in a program for rapid diagnosis: role of auto-antibodies and ultrasound. Clin Rheumatol. 2020;39:1493-1499.