Εχετε ποτέ σκεφτεί και αναζητήσει την κοιλιοκάκη σαν αίτιο μιας συνήθους οστεοπόρωσης; Εγώ όχι!
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, ρευματολόγος
Διευθυντής κέντρου μυοσκελετικών παθήσεων,
Γυναικολογικό Νοσοκομείο ΛΗΤΩ, Αθήνα
axikos@hotmail.com
Στην καθημερινή μας κλινική πρακτική ορισμένες παθήσεις που τις θεωρούμε σπάνιες και τις συζητάμε μόνο σε συνέδρια ή που ανήκουν λόγω συμπτωμάτων στη δικαιοδοσία κάποιας άλλης ιατρικής ειδικότητας, σπάνια τις αναζητούμε και σπάνια τις διαγιγνώσκουμε. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως όταν κατά τύχη διαβάζουμε κάποιο σχετικό άρθρο, τότε ανασύρουμε από την μνήμη μας κάποιες περιπτώσεις ασθενών, που ίσως είχαν την συγκεκριμένη νόσο.
Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση της κοιλιοκάκης. Η συχνότητά της στον γενικό πληθυσμό κυμαίνεται περί το 1% παρόλο που σύμφωνα με τις στατιστικές στο 97% των περιπτώσεων είναι αδιάγνωστη και γιαυτό χαρακτηρίζεται από πολλούς σαν κρυφή ή αθόρυβη επιδημία όπως ακριβώς και η οστεοπόρωση (1).
Πρόκειται για μια αυτοάνοσο νόσο με έντονα στοιχεία κληρονομικότητας. Οι ασθενείς παρουσιάζουν γενετική «αλλεργική» αντίδραση στις τροφές που περιέχουν γλουτένη. Η φλεγμονώδης ανοσολογική αντίδραση εντοπίζεται στις λάχνες του λεπτού εντέρου, οι οποίες προοδευτικά ατροφούν, με αποτέλεσμα να υπολείπεται η απορρόφηση πολλών θρεπτικών ουσιών όπως πχ βιταμινών, ιχνοστοιχείων κα. Ετσι αναπτύσσoνται αναιμία, οστεοπόρωση, ορμονικές διαταραχές κα. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα εάν υπάρχει είναι η διάρροια που συνοδεύεται και από τα συνήθη κοιλιακά ενοχλήματα (άλγη, τυμπανισμός κλπ). Πιστεύεται ότι ακόμη και 30-50 mg την ημέρα γλουτένης μπορούν να δημιουργήσουν σημαντική βλάβη στο έντερο (2).
Η διάγνωση, εάν κάποιος σκεφτεί τη νόσο, δεν είναι τις περισσότερες φορές δύσκολη, το ιστορικό, τα συμπτώματα αλλά και ο προσδιορισμός στο αίμα των ειδικών αντισωμάτων όπως της τρανσγλουταμινάσης (tTGA) ή των αντισωμάτων αντι-ενδομυίου (EMA). Πολύ σπάνια και σε ειδικές περιπτώσεις θα χρειαστούμε την βιοψία του εντέρου συνήθως πριν και μετά από δίαιτα με γλουτένη.
Η θεραπεία αφορά την αποφυγή τροφών που περιέχουν γλουτένη όπως είναι τα δημητριακά. Νομίζω ότι ένας διατροφολόγος θα είναι πραγματικά χρήσιμος σε αυτές τις περιπτώσεις.
Η κοιλιοκάκη έχει σαν νόσος ένα σημαντικό πλεονέκτημα, μπορεί να θεραπευθεί πλήρως εάν ο ασθενής δεν διατρέφεται με τροφές ή φάρμακα που περιέχουν γλουτένη. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι ότι πολλές τροφές και φάρμακα περιέχουν γλουτένη και κανείς δεν το γνωρίζει διότι σπάνια αναγράφεται στην σύνθεσή τους (3).
Βιβλιογραφία
1. Green PH. Mortality in celiac disease, intestinal inflammation, and gluten sensitivity. JAMA. 2009;302:1225–6.
2. Catassi C, Fabiani E, Iacono G, et al. A prospective, double-blind, placebo-controlled trial to establish a safe gluten threshold for patients with celiac disease. Am J Clin Nutr. 2007;85:160–6.
3. Robert A. Mangione, Priti N. Patel, Emy Shin; James Fiebert, J Am Pharm Assoc. 2011;51(6):734-737,