Οστεοπόρωση και οινόπνευμα! Εκπληξη !!!

Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).

Το οινόπνευμα έχει κατηγορηθεί για πολλά και διάφορα και τις περισσότερες φορές όχι άδικα, αλλά φαίνεται ότι η μέτρια χρήση του, πρέπει να κάνει καλό σε διάφορες παθήσεις. Μια από αυτές πρέπει είναι και η Οστεοπόρωση.

Μια παλαιά μελέτη είχε καταλήξει ότι δύο ποτήρια κρασί των 120 ml την ημέρα δεν επιδρά στην οστική μάζα. Αντίθετα εάν κάποια γυναίκα πίνει πολύ περισσότερο τότε ο κίνδυνος για οστεοπορωτικό κάταγμα της ΟΜΣΣ, κάταγμα ισχίου αλλά και οποιοδήποτε άλλο, αυξάνεται ανάλογα την ποσότητα του οινοπνεύματος από 23% μέχρι και 69% (Kanis J., et al. 2005, doi: 10.1007/s00198-004-1734-y).

Μια άλλη πολύ καλά σχεδιασμένη μελέτη, σε 1182 άνδρες, 1289 μετεμμηνοπαυσιακές και 248 προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, μετά από εξέταση DEXA σε τρεις περιοχές του ισχίου και στην ΟΜΣΣ, έδωσε πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα:

• Οι άνδρες είναι κυρίως πότες μπύρας, ενώ οι γυναίκες συνηθίζουν να πίνουν κρασί.
• Όταν συγκρίθηκαν οι πότες με τους μη πότες, τότε η οστική πυκνότητα του ισχίου ήταν μεγαλύτερη κατά 3,4 - 4,5% στους άνδρες οι οποίοι έπιναν 1 - 2 ποτά την ημέρα, είτε κρασί είτε μπύρα, ενώ στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τόσο η οστική μάζα του ισχίου όσο και της ΟΜΣΣ ήταν σημαντικά μεγαλύτερη κατά 5 - 8,3%, μόνο στις γυναίκες οι οποίες έπιναν πάνω από 2 ποτά κρασί ή μπύρα την ημέρα. 
• Όσον αφορά τα δυνατά ποτά (ουίσκι, βότκα κ.λπ.), οι άνδρες οι οποίοι έπιναν πάνω από 2 ποτά την ημέρα παρουσίαζαν σημαντική πτώση της οστικής πυκνότητας κατά 3 έως 5,2 % συγκριτικά με αυτούς που έπιναν μέχρι 2 ποτά. Για τις γυναίκες η αντίστοιχη σύγκριση δεν απέδωσε στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα.
• Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οι διαφορές μεταξύ των διαφόρων ομάδων δεν ήταν στατιστικά σημαντικές.
• Σαν συμπέρασμα οι ερευνητές καταλήγουν ότι οι μικρές ποσότητες οινοπνεύματος στους άνδρες αυξάνουν την οστική μάζα, ενώ αντίθετα οι μεγάλες έχουν το αντίστροφο αποτέλεσμα. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τα δεδομένα διαφέρουν, διότι για να έχει θετικό αποτέλεσμα το οινόπνευμα στα οστά τους χρειάζεται να πίνουν περισσότερο από 2 ποτήρια κρασί την ημέρα.

Τα ευρήματα για την μπύρα ήταν απρόσμενα αλλά φαίνεται ότι το θετικό αποτέλεσμα το οποίο βρέθηκε οφείλεται περισσότερο στο πυρίτιο το οποίο περιέχει παρά στο οινόπνευμα. Τα ευρήματα αυτά είναι ιδιαίτερα θετικά για το καλοκαίρι, όπου η κατανάλωση της μπύρας στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα μεγάλη (2009 https://doi.org/10.3945/ajcn.2008.26765).

 Σε άλλη μελέτη οι ερευνητές μετρώντας οστικούς βιοχημικούς δείκτες, βρήκαν ότι το κρασί μειώνει τον ρυθμό της οστικής αναδόμησης. Εάν λοιπόν η μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση οφείλεται στην αύξηση της οστικής αναδόμησης από την έλλειψη οιστρογόνων, τότε είναι λογικό η μέτρια χρήση οινοπνεύματος να προφυλάσσει τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες από την Οστεοπόρωση (Marrone J.A., et al. 2012. DOI: 10.1097/gme.0b013e31824ac071).

Σε μια επιδημιολογική μελέτη για την Οστεοπόρωση την οποία είχαμε κάνει το 2004 πανελλαδικά, είχαμε διαπιστώσει ότι οι γυναίκες στην Κρήτη ήταν αυτές οι οποίες κατανάλωναν σημαντικό ποσό οινοπνεύματος (τσικουδιά), περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή στην Ελλάδα, αλλά παραδόξως η οστική τους μάζα ήταν καλή και ίσως καλύτερη από όλες τις άλλες περιοχές. Το παράδοξο αυτό εύρημα για την εποχή, το ανακοινώσαμε αλλά δεν επιμέναμε διότι ήμασταν εκτός διεθνούς γραμμής, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ, όπου το οινόπνευμα εξακολουθεί να θεωρείται δηλητήριο από την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Φαίνεται όμως ότι και άλλοι συνάδελφοι είχαν βρει κάτι ανάλογο. Την ίδια εποχή μία άλλη μελέτη από την Ιταλία υποστήριζε ότι η μέτρια χρήση οινοπνεύματος, ιδιαίτερα εάν είναι κρασί, δηλαδή μέχρι 2 ποτήρια την ημέρα, βοηθά στην πρόληψη της Οστεοπόρωσης(https://www.bones.nih.gov/health-info/bone/osteoporosis/conditionsbehaviors/alcoholism,  Georgiadis A.E., et al., Osteoporosis International (S1):S95:2004, Georgiadis A.E., et al. Calcified Tissue International 82:S 190, 2008).

Για την ερμηνεία των παραπάνω ευρημάτων έχουν διατυπωθεί διάφορες αντικρουόμενες απόψεις. Πάντως αυτοί που πιστεύουν στην αρνητική επίδραση του οινοπνεύματος στην οστική μάζα λένε ότι οφείλεται στην μείωση της απορρόφησης του ασβεστίου από το έντερο (Cheraghi Z., et al., 2019, doi: 10.1016/j.drugalcdep.2019.01.025) η οποία όμως κλινικά και επιδημιολογικά δεν φαίνεται να είναι σωστή.

Εάν δεχτούμε ότι το οινόπνευμα αυξάνει τα οστεοπορωτικά κατάγματα η μόνη πιθανή και απλή ερμηνεία είναι ότι η υπερβολική κατανάλωση οδηγεί σε  μέθη η οποία αυξάνει τις πτώσεις και οι πτώσεις τα οστεοπορωτικά κατάγματα.

Συμπερασματικά, παρόλο που οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο οστεοπορωτικού κατάγματος ιδιαίτερα του ισχίου ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ακόμη αδιευκρίνιστος. Το ίδιο συμβαίνει  και με τον λόγο που το οινόπνευμα σε μικρές ή μέτριες δόσεις βελτιώνει την οστική μάζα.  Διότι πράγματι η οστική πυκνότητα είναι υψηλότερη σε όσους πίνουν μέτριες ποσότητες σε σύγκριση με όσους απέχουν πλήρως από την κατανάλωση οινοπνεύματος (2022, doi: 10.3390/ijerph19031515).

Η παλαιά Διαθήκη λέει ότι «Οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου», φαίνεται όμως ότι πλην της καρδίας και του ψυχισμού, κάνει καλό και στα οστά και προλαβαίνει την εκδήλωση Οστεοπόρωσης.