Η θεραπεία με ραδιοσυχνότητες* χρησιμοποιείται σε αρκετά χρόνια επώδυνα σύνδρομα καθώς ενδείκνυται στην αντιμετώπιση του αλγαισθητικού πόνου, όπως π.χ. στην οσφυαλγία, την αυχεναλγία, το σπονδυλικό κάταγμα, καθώς και μερικούς τύπους περιφερικού νευροπαθητικού πόνου όπως η ισχιαλγία, η νευραλγία τριδύμου, η μεσοπλεύρια νευραλγία κ.ά.
Η αναίμακτη τεχνική των ραδιοσυχνοτήτων εφαρμόζεται κυρίως στον έσω νευρικό κλάδο του οπίσθιου στελέχους του νωτιαίου νεύρου (medial branch of the posterior ramus) που νευρώνει τις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης και προκαλεί οσφυαλγία εξαιτίας εκφυλιστικών αλλοιώσεων, τραυματισμού ή καταπόνησης· στο γάγγλιο της οπίσθιας νωτιαίας ρίζας λόγω ριζοπάθειας από κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου· στην αντιμετώπιση του χρόνιου δισκογενούς πόνου από ενδοδισκική εκφύλιση στοχεύοντας τους υποδοχείς του πόνου στο οπίσθιο τμήμα του ινώδους δακτυλίου· και στη νευρόλυση των ιερολαγονίων αρθρώσεων.
Η συνήθης τεχνική της θεραπείας πόνου με εφαρμογή ηλεκτροδίου ραδιοσυχνοτήτων διαρκεί 30-90 λεπτά, απαιτεί ολιγόωρη παραμονή στο νοσοκομείο και εφαρμόζεται με ειδική διαδερμική βελόνη υπό τοπική αναισθησία και ακτινοσκοπική πλοήγηση. Αφού επιβεβαιωθεί η θέση της βελόνης, τοποθετείται το ηλεκτρόδιο (δ: 1,4 mm) μέσω αυτής, ακολουθεί αισθητικό τεστ με τη διέγερση του νεύρου ώστε να επιτευχθεί η πλησιέστερη θέση στο θεραπευτικό στόχο, γίνεται κινητικό τεστ που διασφαλίζει την απόσταση ασφαλείας από το κινητικό νεύρο και τελικά ενεργοποιείται το ηλεκτρόδιο κατά την παραδοσιακή ή την παλμική μέθοδο και θερμαίνεται ελεγχόμενα για 1-3 λεπτά (θερμοπηξία) είτε για νευρόλυση είτε για νευροτροποποιητική δράση, δηλαδή την εκλεκτική καταστροφή ή τροποποίησή του με στόχο τη διακοπή της μετάδοσης των επώδυνων σημάτων προς το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο, άρα της κατάργησης του πόνου.
Παρότι όμως η απονεύρωση με ραδιοσυχνότητες εφαρμόζεται αρκετά χρόνια, η αποτελεσματικότητά της δεν υποστηρίζεται από υψηλής ποιότητας επιστημονικά δεδομένα, γι' αυτό οι Esther T. Maas και συνεργάτες από το Πανεπιστήμιο Vrije του Άμστερνταμ διεξήγαγαν 3 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες, όχι όμως και τυφλές, που πραγματοποιήθηκαν σε 16 Κλινικές Πόνου στις Κάτω Χώρες και τα αποτελέσματά τους δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο JAMA.
Στη μελέτη συμμετείχαν ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία και πόνο προερχόμενο από τις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις (facet), τις ιερολαγόνιες, τους μεσοσπονδύλιους δίσκους ή συνδυασμό τους, υποβλήθηκαν σε ένα τριμηνιαίο τυποποιημένο πρόγραμμα άσκησης και ψυχολογική στήριξη εάν χρειαζόταν, ενώ οι ασθενείς της ομάδας παρέμβασης υποβλήθηκαν επιπλέον στην τεχνική των ραδιοσυχνοτήτων.
Στην αξιολόγηση της απονεύρωσης των ιερολαγονίων αρθρώσεων ή τον συνδυασμό που αφορούσε τις σπονδυλικές αρθρώσεις, τις ιερολαγόνιες ή τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, οι ερευνητές διαπίστωσαν στατιστικά σημαντική αλλά όχι κλινικά σημαντική βελτίωση στην ένταση του πόνου τρεις μήνες μετά την επέμβαση, ενώ δεν παρατήρησαν διαφορές στην ομάδα των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων, καταλήγοντας ότι τα ευρήματα αυτά δεν υποστηρίζουν τη χρήση των ραδιοσυχνοτήτων στην αντιμετώπιση της χρόνιας οσφυαλγίας.
Πηγή:
Esther T. Maas et al. Effect of Radiofrequency Denervation on Pain Intensity Among Patients With Chronic Low Back Pain The Mint Randomized Clinical Trials. doi:10.1001/jama.2017.7918, published 4 July 2017.
David S. Kloth, Douglas S. Fenton, Gunnar B.J. Andersson, and Jon E. Block. Intradiscal Electrothermal Therapy (IDET) for the Treatment of Discogenic Low Back Pain: Patient Selection and Indications for Use. Pain Physician 2008; 11:659-668 • ISSN 1533-3159.
Ahadian FM. Pulsed radiofrequency neurotomy: advances in pain medicine. Curr Pain Headache Rep 2004;8:34-40.