Ο Κουρκουμάς στη θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας!
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (myoskeletiko@gmail.com).
Εχουμε συνηθίσει να ασχολούμαστε στις σελίδες αυτού του διαδικτυακού περιοδικού με φάρμακα που προέρχονται από τα εργαστήρια των μεγάλων Φαρμακευτικών εταιρειών και συνήθως περιφρονούμε κάποια άλλα, που ναι μεν δεν έχουν το πλήθος των ερευνητικών εργασιών των προηγουμένων, αλλά χρησιμοποιούνται εδώ και πάρα πολλά χρόνια από εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο. Τα αποτελέσματά τους στην κλινική πράξη, για διάφορους λόγους, πρέπει να είναι μάλλον καλά, εάν σκεφτεί κανείς ότι το 50% και πλέον των ασθενών με χρόνια Οστεοαρθρίτιδα τα χρησιμοποιούν συστηματικά χωρίς την υπόδειξη των γιατρών τους και τα πληρώνουν από μόνοι τους, μια και κανένα σχεδόν δεν καλύπτεται από τα επίσημα ασφαλιστικά συστήματα.
Επειδή δεν μου αρέσει να δίνω στους ασθενείς μου παρακεταμόλη, μέχρι να ωριμάσουν για να χειρουργηθούν, κάνοντας μια ολική αρθροπλαστική στο γόνατο ή στο ισχίο, αποφάσισα να ρίξω μια πιο εμπεριστατωμένη ματιά σε αυτά τα φάρμακα για να τα αξιολογήσω επιστημονικά, σύμφωνα με ότι έχει γραφτεί γι’ αυτά στη σύγχρονη βιβλιογραφία.
Ο Κουρκουμάς
Πρόκειται για μια κίτρινη σκόνη που προέρχεται από τις ρίζες ενός φυτού που ονομάζεται Tourmeric και φύεται στην Ινδία και την Ινδονησία. Ανήκει στην ίδια οικογένεια που ανήκει και το Ginger. To Curcumin είναι η χημική δραστική ουσία του Kουρκουμά.
Ο Κουρκουμάς χορηγείται για την θεραπεία αρθρώσεων που φλεγμαίνουν και μειώνει την φλεγμονή, τον πόνο και την δυσκαμψία τους. Εχει χρησιμοποιηθεί κυρίως στην Οστεοαρθρίτιδα αλλά και περιστασιακά σε περιπτώσεις Ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Ο τρόπος δράσης του δεν είναι πλήρως εξακριβωμένος αλλά μελέτες δείχνουν ότι πλην των αντιφλεγμονωδών έχει και ανοσοκατασταλτικές δυνατότητες. Συμπεράσματα από παλαιότερες μελέτες κατέληγαν ότι μάλλον προλαμβάνει την ήπια φλεγμονή των αρθρώσεων, παρά ότι έχει την δυνατότητα να θεραπεύει την φλεγμονώδη κρίση. Αλλες μελέτες όμως έδειξαν ότι μπορεί να μειώσει τον πόνο και να βελτιώσει την λειτουργικότητα των αρθρώσεων ακόμη και σε περιπτώσεις Ρευματοειδούς αρθρίτιδας στον ίδιο βαθμό με την Δικλοφενάκη (Arthritis Fundation 2016).
Πιο σύγχρονα πειράματα εστιασμένα στην αναζήτηση του τρόπου δράσης του Κουρκουμά έδειξαν ότι έχει την δυνατότητα να ρυθμίζει την ενεργοποίηση του NF-kappa B, των υπερφλεγμονωδών κυτταροκινών (TNF-alpha, Ιντερλευκίνης-1 και Ιντερλευκίνης-8) αλλά και της συνθετάσης του οξειδίου του Αζώτου (Pinsornsak P., et al. 2012). Πολύ πρόσφατα σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη οπου το φάρμακο δόθηκε σε 160 ασθενείς που έπασχαν από Οστεοαρθρίτιδα του γόνατος για 4 μήνες, διαπιστώθηκε ότι το φάρμακο κατόρθωσε να μειώσει την Ιντερλευκίνη-1β και την ΙL-8 αλλά και την Μεταλλοπρωτεϊνάση-9, ουσίες που είναι γνωστό ότι διατηρούν την χρόνια φλεγμονή στον αρθρικό χόνδρο στον πάσχοντα από Οστεοαρθρίτιδα. (Anil Kumar Saksena et al. 2016).
Για να μελετηθεί η κλινική αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του Κουρκουμά στη Οστεοαρθρίτιδα έχουν δημοσιευθεί 35 περίπου εργασίες στην διεθνή βιβλιογραφία. Οι περισσότερες από αυτές δεν έχουν καλό σχεδιασμό σύμφωνα με μία πολύ πρόσφατη ανασκόπηση του Perkins και συν. (2017). Από αυτές 8 μπορούν να αξιολογηθούν με αυστηρά κριτήρια. Μία από αυτές είναι και η μελέτη των Madhou K., και συν. (2013). Πρόκειται για μια διπλή τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη σε 120 ασθενείς με Οστεοαρθρίτιδα γόνατος. Το σκεύασμα που χορηγήθηκε και περιείχε Κουρκουμά βελτίωσε σημαντικά (p<0,05) τον πόνο και την κινητικότητα του πάσχοντος γόνατος συγκριτικά με το placebo (εικονικό φάρμακο) σε 45 ημέρες, χωρίς να παρουσιαστούν σημαντικές παρενέργειες. Οι υπόλοιπες μελέτες δείχνουν ότι ο Κουρκουμάς σε διάφορες δοσολογίες μπορεί να παρουσιάσει αποτελεσματικότητα παρόμοια με αυτή των διαφόρων μη στεροειδών αντιφλεγμονώδων φαρμάκων και δυνητικά και της γλυκοζαμίνης. Το πρόβλημα είναι, όπως τονίζουν οι ερευνητές, ότι για να είμαστε σίγουροι για την αποτελεσματικότητα του θα πρέπει να γίνουν και άλλες καλά σχεδιασμένες μελέτες.
Μέχρι σήμερα ο προτεινόμενος τρόπος χορήγησής του είναι σε κάψουλες για την θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας σε δόσεις που κυμαίνονται 400-600 mg, 3 φορές την ημέρα. Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί διότι σε υψηλές δόσεις μπορεί να δράσει σαν αντιπηκτικό αλλά και να δημιουργήσει ήπια γαστρίτιδα. Γι’ αυτό δεν πρέπει να χορηγείται σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά, πρόκειται να χειρουργηθούν στο άμεσο μέλλον ή έχουν σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές (Arthritis Fundation 2016).
Πηγές
Anil Kumar Saksena et al. Efficacy of Curcuma longa in osteoarthritis: Association of IL-1β, IL-10 and MMP-9 with severity of disease. J Immunol May 1, 2016, 196 (1 Supplement) 124.13;
Arthritis Fundation 2016, www.arthritis.org › ... › Supplements and Herbs › Turmeric for Arthritis | Curcuma,
Madhu K., et al. Safety and efficacy of Curcuma longa extract in the treatment of painful knee osteoarthritis: a randomized placebo-controlled trial. Inflammopharmacology. 2013 Apr;21(2):129-36. doi: 10.1007/s10787-012-0163-3. Epub 2012 Dec 16.
Perkins K., et al. Efficacy of Curcuma for Treatment of Osteoarthritis. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine 2017;22(1): 156-165.
Pinsornsak P., et al. The efficacy of Curcuma Longa L. extract as an adjuvant therapy in primary knee osteoarthritis: a randomized control trial. J Med Assoc Thai. 2012 Jan;95 Suppl 1:S51-8.