Εγκέφαλος και Ινομυαλγία.
Η Ινομυαλγία είναι μια σύγχρονη νόσος που εκδηλώνεται με πόνο και τοπική ευαισθησία σε διάφορα σημεία του σώματος διάρκειας πέραν των 3 μηνών. Η πάθηση είναι αρκετά συχνή (2%-4% του πληθυσμού) και προσβάλλει κύρια γυναίκες 35-45 ετών (7 φορές περισσότερο από τους άνδρες) (Williams, D. A. & Clauw, D. J. J. 2009;Pain 10: 777–791).
Αν και το αίτιο της νόσου είναι άγνωστο, τα συμπτώματά της μας είναι αρκετά γνώριμα; πόνος σε μύες και αρθρώσεις, έντονη κόπωση, διαταραχές στον ύπνο ακόμα και διαταραχές στη διανοητική μας λειτουργία.
Όλοι όσοι εργαζόμαστε στο πεδίο του χρόνιου πόνου, γνωρίζουμε καλά πως το αίσθημα του πόνου βιώνεται διαφορετικά από τον κάθε ασθενή. Αυτό που επίσης γνωρίζουμε είναι πώς συχνά οι ασθενείς διαμαρτύρονται για το συνεχές αίσθημα του πόνου και την αναποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Τα παραπάνω, συχνά επηρεάζουν και την κοινωνική καθημερινότητα των ασθενών, μιας που συνήθως ο περίγυρος τους αντιμετωπίζει σα "γκρινιάριδες" που συνεχώς παραπονούνται, ενώ από την άλλη, οι ίδιοι αποσύρονται, αφού "κανείς δεν τους καταλαβαίνει".
Μια νέα έρευνα, δημοσιευμένη το Νοέμβριο του 2013, φαίνεται να προσφέρει μια απάντηση για τα παραπάνω. Δεν είναι μόνο το σύμπτωμα, ο ασθενής ή οι οικείοι του, αλλά και ο εγκεφάλος μας που ευθύνεται για την υπεραλγησία, την αυξημένη δηλαδή ευαισθησία στον πόνο. Τα αποτελέσματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο "Arthritis & Rheumatism", δείχνουν ότι μια διαταραχή στη λειτουργία του εγκεφάλου που σχετίζεται με το αίσθημα ευχαρίστησης και πόνου, μπορεί να συμβάλλει στο γενικευμένο πόνο αλλά και στη μη ανταπόκριση των ασθενών στη φαρμακευτική αγωγή (κυρίως με οποιοειδή).
Η μελέτη εξετάζει την εγκεφαλική λειτουργία που εμπλέκεται στην ατομική εμπειρία προσδοκίας του πόνου αλλά και της ανακούφισης από τον πόνο. Αυτό που παρατηρείται στους ασθενείς με ινομυαλγία είναι πώς η επεξεργασία του ερεθίσματος του πόνου από το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι αλλοιωμένη. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με ινομυαλγία επέδειξαν μειωμένη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με αισθητηριακές, γνωστικές και ρυθμιστικές για τον πόνο, διαδικασίες, σε σύγκριση με υγιή άτομα. Eιδικότερα στην περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με το αίσθημα προσμονής και ικανοποίησης (κοιλιακή περιοχή της καλύπτρας), οι ασθενείς με ινομυαλγία είχαν περιορισμένη δραστηριότητα.
Τα παραπάνω ευρύματα, ίσως αποτελούν μια εξήγηση στο γιατί συχνά οι ασθενείς παραπονούνται για το συνεχές του πόνου, ακόμα και όταν το ερέθισμα δεν είναι πια ενεργό! Αυτό που ήδη ξέρουμε από τη σκοπιά της ψυχολογίας, είναι ότι το αίσθημα του συνεχούς πόνου, ενεργοποιεί μια κατάσταση μόνιμου συναγερμού με έντονο στρές και άγχος. Επιπλέον, η ίδια η ύπαρξη μακροχρόνιου στρες (που συνοδεύει το χρόνιο πόνο), μπορεί με τη σειρά της να προκαλέσει αλλοιώσεις στον εγκέφαλο, αλλά και να οδηγήσει τον ασθενή σε κατάθλιψη.
Για άλλη μια φορά, η επιστημονική έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει το εύρος των μηχανισμών που δρουν στις παθήσεις με χρόνιο πόνο. Για άλλη μια φορά ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση για τη δημιουργία νέων μεθόδων στη θεραπεία των ασθενών, που προσφέρουν ολοκληρωμένη κλινική προσέγγιση και για τις οποίες χρειάζεται να αναπτυχθούν διεπιστημονικά δίκτυα ειδικών; ιατρών, ψυχολόγων κ.ά.
Κέλλυ Μπούσια
_Πηγές
Cardoso-Cruz, H., Lima, D. and Galhardo, V. (2012). Impaired spatial memory performance in a rat model of neuropathic pain is associated with reduced hippocampal-prefrontal cortex connectivity. Journal of Neurosciences.
Kreitler S, Kreitler M. Psychological approaches to treatment of pain. In: Kreitler S, et al. (Eds). Handbook of Chronic Pain. New York: Nova Science, 2007
Loggia, M. L., Berna, C., Kim, J., Cahalan C. M, Gollub, R. L., Wasan, A. D., Harris, R. E. Robert R. Edwards, Napadow, V. (2013). “Disrupted Brain Circuitry for Pain-Related Reward/Punishment in Fibromyalgia.”Arthritis & Rheumatism; Published Online: November 5, 2013 - DOI: 10.1002/art.38191