Χρόνιος πόνος και σοκολάτα. Πολύ καλά ευρήματα για να είναι σίγουρα!!!
Ερμής Γεωργιάδης, Μοριακός Βιολόγος, (ermovirus@gmail.com).
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς εμφανίστηκε το κακάο ή ποιος το εφηύρε. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε στο Nature, τα παλαιότερα γνωστά ίχνη χρήσης κακάο χρονολογούνται από το 5450 - 5300 π.Χ., από ανασκαφές στο νοτιοανατολικό Εκουαδόρ. Πιστεύεται ότι οι προκολομβιανοί πολιτισμοί όπως οι Ολμέκοι, οι πρόγονοι των Μάγια, χρησιμοποιούσαν τριμμένους κόκκους κακάο μαζί με πιπεριές τσίλι και βότανα για να φτιάξουν ένα τελετουργικό ποτό. Οι Μάγια και οι Αζτέκοι θεωρούσαν το κακάο σύμβολο αφθονίας και δώρο από τους θεούς. Οι Μάγια ονόμαζαν το ποτό chocolhaa (“πικρό νερό”), ενώ οι Αζτέκοι xocolatl, όπως εμείς. Η γραπτή ιστορία των Μάγια αναφέρει ότι τα ποτά σοκολάτας χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια τελετών για τον θεό Ek Chuah, τον θεό της σοκολάτας. Η σοκολάτα των Μάγια ήταν παχιά και αφρώδης, συχνά συνδυασμένη με πιπεριές τσίλι, αλεύρι καλαμποκιού ή μέλι. Το τελευταίο ήταν απαραίτητο διότι το ρόφημα ήταν ιδιαίτερα πικρό (https://doi.org/10.1038/s41559-018-0697-x,https://cacaomexico.org/? page_id=70),
Στον πολιτισμό των Αζτέκων, ο κόκκος κακάο θεωρήθηκε πιο πολύτιμος από τον χρυσό και τον χρησιμοποιούσαν σαν νόμισμα για να αγοράσουν τρόφιμα και άλλα αγαθά. Ο αυτοκράτορας των Αζτέκων Montezuma έπινε μεγάλες ποσότητες σοκολάτας κάθε μέρα ως πηγή ενέργειας και αφροδισιακό. Το κακάο έφτασε στην Ισπανία το 1502 μαζί με την επιστροφή του Χριστόφορου Κολόμβου αλλά τελικά το διέδωσε ο κονκισταδόρος Κορτέζ. Ένας θρησκευτικός προβληματισμός, αν το κακάο μπορεί να ενταχθεί στα νηστίσιμα ποτά ή όχι, καθυστέρησε την ευρεία αποδοχή του στην Ευρώπη. Τελικά αποφασίστηκε ότι δεν είναι νηστίσιμο με αποτέλεσμα μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα να έχει διαδοθεί σε όλη την Ευρώπη. Στη συνέχεια, οι Ευρωπαίοι δημιούργησαν τα δικά τους μίγματα δηλαδή σοκολάτα με ζάχαρη, κανέλλα, πιπέρι κ.ά. (https://chocolateclass. wordpress.com/2015/02/20/the-myth-of-christopher-columbus/, http://archive.ieldmuseum.org/chocolate/history.html,https://chocante.pl/en/cocoa-history/#:~:text=The%20history%%2020 of%20%20chocolate)
Αν κάποιος διαβάσει συχνά αυτά που γράφονται στα ΜΜΕ για το κακάο θα δημιουργήσει την εντύπωση ότι η σοκολάτα οδηγεί… στην αθανασία. Πράγματι, σύμφωνα με τους διατροφολόγους, δεν υπάρχει χρόνια νόσος που να μην επηρεάζεται θετικά από το κακάο. Προκαλεί βελτίωση της διάθεσης και του πόνου, μειώνει την αρτηριακή πίεση βοηθώντας στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και του εγκεφαλικού επεισοδίου, βελτιώνει την οστεοπόρωση, τον διαβήτη τύπου ΙΙ και της τερηδόνας, όπως και ωφελεί τα νύχια, τα μαλλιά και το δέρμα. Ποια απ’ όλα αυτά όμως έχουν πράγματι τεκμηριωθεί;
Στο άρθρο αυτό εξετάζουμε τη δράση του κακάο στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου. Το κακάο είναι πλούσιο σε φυσικά αντιοξειδωτικά όπως τα φλαβονοειδή, κυρίως στην μορφή της επικατεχίνης, καθώς και σε πολυφαινόλες, μαγνήσιο και σε μια σειρά από άλλες δραστικές ουσίες οι οποίες φαίνεται ότι είναι ευεργετικές για την υγεία. Τα φλαβονοειδή προκαλούν αγγειογένεση, νευρογένεση και αλλαγές στην μορφολογία των νευρώνων, κυρίως σε περιοχές που εμπλέκονται στην μάθηση και την μνήμη ενώ η επικατεχίνη βελτιώνει διάφορες πτυχές της γνωστικής λειτουργίας σε ζώα και ανθρώπους (https:journals.sagepub.com/doi/10.1177/0269881112473791,https://bpspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2125.2012.04378.x)
Έρευνες δείχνουν ότι η κύρια δράση της σοκολάτας είναι στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ). Θα πρέπει να προκαλεί μια αύξηση της αιμάτωσής του με αποτέλεσμα την καλύτερη λειτουργία του, ιδιαίτερα σε δύσκολες καταστάσεις όπως είναι ο Χρόνιος Πόνος. Ακόμη, η βελτίωση της αγγείωσης ίσως να προκαλεί και απελευθέρωση ενδορφινών που ενεργοποιούν τους υποδοχείς των οπιούχων του σώματος, προκαλώντας αναλγητικό αποτέλεσμα (https://royalsocietypublishing.org/doi/ 10.1098/rsbl.2009.0670.
Παράλληλα διεγείρει τους κανναβινοειδείς υποδοχείς, γνωστούς για την αναλγησία που προκαλούν (https://www.zamnesia.com/blog-why-are-chocolate-and-cannabis-so-great-together-n1611#:).
Η ευχάριστη διάθεση που έχει ένα άτομο μετά την κατανάλωση σοκολάτας οφείλεται στην έκλυση 3 ουσιών, της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και της οξυτοκίνης οι οποίες είναι τεκμηριωμένο ότι προκαλούν βελτίωση της ψυχικής διάθεσης του ατόμου (https://researchoutreach.org/ blog/love-chocolate/#:~:text=as%20eating%20chocolate).
Παράλληλα απελευθερώνεται μια φυσική αμφεταμίνη γνωστή ως φαινυλαιθυλαμίνη ή πιο λαϊκά ως το «φάρμακο της αγάπης»! Σε όλα αυτά μπορεί να προστεθεί η τρυπτοφάνη, που περιέχει το κακάο. Η τρυπτοφάνη απελευθερώνεται με την κατάποση και έχει υπνωτικό αποτέλεσμα. Είναι η μητρική ουσία της σεροτονίνης, όπως και το ανανδαμίδιο, ένα ήπιο διεγερτικό που προκαλεί συναισθήματα ευφορίας και μερικές φορές χρησιμοποιείται στη θεραπεία της κατάθλιψης. Απ’ όλα αυτά καταλαβαίνει κανείς ότι μια θετική επίδραση στην κλινική εικόνα του χρόνιου πόνου είναι μάλλον βέβαιη (https://www.blbchronicpain.co.uk/news/chocolate-crps-chronic-pain).
Ένα άλλο συστατικό στην σοκολάτα είναι η θεοβρωμίνη - ένα συστατικό που μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να έχει θετική επίδραση στην αύξηση της ψυχικής διάθεσης σε όσους την καταναλώνουν. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει επίσης υψηλές ποσότητες μαγνησίου. Μελέτες αρχίζουν να δείχνουν ότι το μαγνήσιο μπορεί να είναι ένα από τα λίγα θρεπτικά συστατικά που έχει αξιοσημείωτη επίδραση στο άγχος. Οι άνθρωποι παίρνουν συχνά συμπληρώματα μαγνησίου, αλλά η λήψη μαγνησίου μέσω των τροφίμων θεωρείται μια πολύ πιο υγιεινή συνολική επιλογή https://thechiaco.com/au/can-dark-chocolate-help-with-anxiety/#:)
Έχει αναφερθεί ότι το κακάο έχει και αντιφλεγμονώδεις δυνατότητες οι οποίες οφείλονται στην δράση των πολυφαινολών στο έντερο https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2017.00677/full
Τελευταία παρατηρείται μία αύξηση του αριθμού των μελετών που αφορούν τη σοκολάτα διότι φαίνεται να υπάρχουν αρκετά ακόμη σημεία προς διευκρίνιση.(https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0284769, https://pubmed .ncbi. nlm.nih.gov/32314320/).
Εκείνο που θα πρέπει να τονιστεί τελικά είναι ότι όλα τα θετικά που αναφέρουμε παραπάνω αφορούν την μαύρη σοκολάτα. Όσο πιο μαύρη τόσο καλύτερα!