Η παχυσαρκία επιδρά στον εγκέφαλο και σας εμποδίζει να αδυνατίσετε!
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).
Πάρα πολλές φορές, σχεδόν καθημερινά, με κάποια από τις ασθενείς μου γίνεται ο παρακάτω διάλογος: Αγαπητή Κα ….., το βασικό σας πρόβλημα είναι ότι είσαστε υπέρβαρη, εάν χάσετε 10-15 κιλά, τα γόνατά σας θα πάψουν να σας πονούν ή ο πόνος θα μειωθεί τόσο ώστε να μην χρειάζεται να παίρνεται τόσο δυνατά φάρμακα ή να μην χρειαστεί ποτέ να φθάσετε σε χειρουργική επέμβαση.
Εάν μάλιστα είναι παλαιά ασθενής και της τα έχω ξαναπεί αυτά και δεν τα έχει εφαρμόσει, τότε γίνομαι πιο επιθετικός λέγοντας: Δεν σας τα λέω αυτά για τα γόνατα μόνο, η παχυσαρκία πειράζει την καρδιά, τα κόκκαλα και πολλά άλλα συστήματα και μάλιστα τώρα τελευταία υπάρχουν πολλά άρθρα που τονίζουν ότι οι παχύσαρκες γυναίκες παθαίνουν και πιο συχνά καρκίνο.
Επειδή χαίρομαι να πιστεύω ότι οι ασθενείς μου είναι έξυπνες και ευαίσθητες και ελάχιστες από αυτές χαίρονται όταν λένε «τα πάχη μου, τα κάλλη μου», μου κάνει εντύπωση ότι ελάχιστες από αυτές έρχονται στην επόμενη επίσκεψη πιο αδύνατες ή μου λένε ότι προσπάθησαν να αδυνατίσουν αλλά γρήγορα ξαναπήραν τα κιλά που έχασαν.
Μέχρι σήμερα πίστευα ότι είχαν κάποια ορμονολογικά, ψυχολογικά ή οικογενειακά προβλήματα, τα οποία τις εμπόδιζαν να κάνουν την κατάλληλη δίαιτα και με την επανάληψη των ιδίων συστάσεων το μόνο που κατάφερνα ήταν να τις στενοχωρώ.
Μέχρι που πρόσφατα διάβασα μια καινούργια μελέτη οι ερευνητές της οποίας κατέληξαν σε ένα πολύ λογικό συμπέρασμα. Σύμφωνα με αυτούς στον εγκέφαλο του ανθρώπου υπάρχουν πάρα πολλά νευρικά κέντρα τα οποία ελέγχουν την κινητικότητα μας, τον πόνο, τις αισθήσεις μας αλλά και την συμπεριφορά μας. Ένα από αυτά το οποίο ευρίσκεται στο ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου ελέγχει την όρεξη μας αλλά και την ικανοποίηση που έχουμε όταν τρώμε και χορταίνουμε. Για να το πετύχει αυτό εκκρίνει ντοπαμίνη, μια ουσία η οποία όταν διαχέεται στον εγκέφαλο το άτομο νιώθει μια απόλαυση, επιβράβευση γιαυτό που έχει πετύχει. Για να το κάνω πιο σαφές η κοκαΐνη έχει τους ίδιους υποδοχείς με την ντοπαμίνη. Μάλιστα όταν ακούμε μουσική που μας αρέσει τα επίπεδα της ντοπαμίνης αυξάνονται κατά 9% στον εγκέφαλό μας.
Πράγματι οι ερευνητές διαπίστωσαν με μαγνητική τομογραφία ότι 30 λεπτά μετά την λήψη τροφής ο επικλινής πυρήνας, ο κερκοφόρος πυρήνας με το κέλυφος του ραβδωτού σώματος παρουσίαζαν σημαντική διέγερση. Παρόμοια αποτελέσματα είχαν και στα πειραματόζωα (https://doi.org/10.1038/s42255-023-00816-9).
Σύμφωνα με αυτούς όταν ένα άτομο από μικρή ηλικία είναι παχύσαρκο ή σε κάποια ηλικία πάρει κιλά για διάφορους λόγους, συνήθως στις γυναίκες είναι η εγκυμοσύνη, τότε πιθανώς τα λιποκύτταρα που απέκτησε εκκρίνουν μια ουσία (;) η οποία καταστρέφει τα νευρικά κύτταρα αυτού του εγκεφαλικού κέντρου ανεπανόρθωτα και το άτομο είναι αδύνατο να ικανοποιηθεί με τις φυσιολογικές ποσότητες τροφής και απαιτεί όλο και περισσότερες, ιδιαίτερα όταν αυτές περιέχουν λίπη και σάκχαρα. Παρατήρησαν ακόμη ότι εάν ένα άτομο κάνει δίαιτα για 3 μήνες και χάσει ακόμη και 10 κιλά, η ποσότητα ντοπαμίνης που έχει στον εγκέφαλό του δεν αυξάνεται καθόλου μετά από μια φυσιολογική σε ποσότητα και είδος δίαιτα. Από αυτό συμπεραίνουν ότι σχετική η βλάβη στον εγκέφαλο είναι αρκετά σοβαρή και τείνει να γίνει μόνιμη.
Άλλες μελέτες έδειξαν ότι άτομα τα οποία έχασαν σημαντικό ποσοστό του βάρους τους μετά από δύο χρόνια είχαν ξαναπάρει το 50% από αυτό και σε 5 χρόνια το 80%.
Παρόλο που η μελέτη είναι η πρώτη που παρουσιάζει τέτοια αποτελέσματα και θα πρέπει να γίνουν αρκετές άλλες για να επιβεβαιωθεί ο μηχανισμός που περιγράψαμε προηγούμενα, μπορεί να ερμηνεύσει αρκετά το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι παχύσαρκοι, το οποίο πολλές φορές δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπιστεί σε μικρό χρονικό διάστημα και μόνο με διατροφικές συμβουλές.
Έχω ξαναχρησιμοποιήσει αυτά τα λόγια του Γκαίτε αλλά δυστυχώς στην Ιατρική είναι πάντα επίκαιρα: Στο βασίλειο των ιδεών, όλα εξαρτώνται από τον ενθουσιασμό. Στον πραγματικό κόσμο, όλα στηρίζονται στην επιμονή και ο πόλεμος κατά της παχυσαρκίας χρειάζεται πρώτα απ όλα επιμονή.