02-01-2022

Χρόνιος Πόνος και Παχυσαρκία. Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης. Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).

Χρόνιος Πόνος και Παχυσαρκία.

Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης. Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).

 

Το θέμα παχυσαρκία είναι ένα από τα περισσότερο συζητημένα θέματα στα κοινωνικά δίκτυα! Χιλιάδες άρθρα, Ιατρικά και μη, έχουν δημοσιευθεί για αυτή την νόσο και εκατομμύρια άτομα ασχολούνται καθημερινά με το πρόβλημα με σκοπό να βρουν μια διέξοδο και ίσως μια λύση. Η απλή όπως και η σοβαρή παχυσαρκία, από δεκαετίες και πλέον, έχει συνδεθεί αιτιολογικά με την επιβάρυνση ή την πρόκληση διαφόρων σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, όπως π.χ. τον σακχαρώδη διαβήτη, τις καρδιαγγειακές νόσους, τον καρκίνο και πολλές άλλες. Παράλληλα κάποιες κοινωνίες, για διάφορους λόγους, δεν ανέχονται εύκολα τους παχύσαρκους. Κάθε παχύσαρκο παιδί ή ενήλικας υφίσταται συστηματικό bullying (εκφοβισμό) από το κοινωνικό τους περιβάλλον με αποτέλεσμα συνήθως δραματικές συνέπειες. Πολλοί ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από νόσους οι οποίες οφείλονται και στην παχυσαρκία, ιδιαίτερα γυναίκες, έπαψαν να επισκέπτονται τους γιατρούς, διότι γνωρίζουν ότι η μοναδική συμβουλή των τελευταίων είναι «να αδυνατίσετε». Κάθε ημέρα δημοσιεύονται άρθρα στον διεθνή έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο σχετικά με τους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος για να αδυνατίσει. Πιστεύω ότι σαν συνέπεια της δαιμονοποίησης της παχυσαρκίας και της λανθασμένης αντιμετώπισης τους από το περιβάλλον, οι παχύσαρκοι συνεχώς να αυξάνονται με αποτέλεσμα στις ΗΠΑ π.χ. να αποτελούν περίπου το 40% του πληθυσμού

Ο Χρόνιος πόνος, δηλαδή ο πόνος ο οποίος διαρκεί περισσότερο από 3 μήνες, είναι μία πάθηση η οποία προσβάλλει τουλάχιστον το 20-30 % του πληθυσμού μιας χώρας και ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους

Δύο τόσο συχνές παθολογικές καταστάσεις, όπως η παχυσαρκία και ο χρόνιος πόνος, είναι σίγουρο ότι θα συνυπάρξουν στατιστικά σε κάποια άτομα. Το ερώτημα το οποίο καλούμεθα να επιλύσουμε σήμερα είναι απλό: Είναι δυνατόν η παχυσαρκία να προκαλέσει χρόνιο πόνο;

Οι στηρικτικές αρθρώσεις των κάτω άκρων (ισχία, γόνατα, ποδοκνημικές, άκροι πόδες) όπως και η σπονδυλική στήλη κάθε ανθρώπου, έχουν δομηθεί κατάλληλα ώστε να αντέχουν το βάρος του στη στάση και την κίνηση. Το βάρος όμως το οποίο μπορούν να αντέξουν εξαρτάται από την ισχύ των οστών και των αντιστοίχων μυών αλλά και από τις καθημερινής συνθήκες διαχείρισης τους.  Λογικό είναι ότι ακόμη και με τις καλύτερες προϋποθέσεις αντοχής των δομικών στοιχείων, οι συνεχείς τραυματισμοί τους από το υπερβάλλον βάρος του σώματος έχει σαν αποτέλεσμα την σοβαρή βλάβη των αρθρικών χόνδρων των αρθρώσεων και την εκκίνηση της Οστεοαρθρίτιδας, Ετσι προκύπτουν οι δύο συχνότερες νόσοι του ανθρώπου από την εποχή που εγκατέλειψε την θάλασσα και βγήκε στην στεριά: η χρόνια Οστεοαρθρίτιδα, ιδιαίτερα των γονάτων και η χρόνια εκφυλιστική σπονδυλαρθρίτιδα. Η δεύτερη μάλιστα καθιερώθηκε νοσολογικά όταν ο άνθρωπος επέτυχε την δίποδη στάση. Το κλασικό σύπτωμα και των δύο είναι ο χρόνιος πόνος των στηρικτικών αρθρώσεων και η χρόνια οσφυαλγία και η μόνη θεραπεία είναι η απώλεια βάρους. Ολες οι σύγχρονες μελέτες καταλήγουν: Απώλεια τουλάχιστον 10 κιλών μπορεί να μειώσει την ένταση του πόνου κατά 50%. Δυστυχώς αυτό όλοι το γνωρίζουν ελάχιστοι όμως το εφαρμόζουν.

Κάποιες καινούργιες πληροφορίες, όχι τόσο γνωστές. Μπορούν να εξηγήσουν τον λόγο που πολλοί παχύσαρκοι ασθενείς έχουν μία χρόνια διάχυτη ευαισθησία στον πόνο, σε όλο τους το σώμα και όχι μόνο στις αρθρώσεις.

Είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία οφείλεται στην παρουσία άφθονων λιποκυττάρων. Τα κύτταρα αυτά ευρίσκονται σχεδόν σε όλα τα όργανα του σώματος και παράγουν διάφορες ουσίες οι οποίες συμμετέχουν στην ενεργότητα και τον μεταβολισμό του οργανισμού. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται αδιποκυτταροκίνες (adipocytokins). To όνομα τους προέρχεται από τα Ελληνικά, δηλαδή αδιπικός ιστός=λιπώδης ιστός, κύτταρο και κινητικός (κίνες).

Οι ουσίες αυτές είναι βιοδραστικά πεπτίδια και πρωτεΐνες και οι πιο γνωστές είναι: η Λεπτίνη, η Λιπονεκτίνη, η Resistin, αλλά και οι Υπερφλεγμονώδεις (proinflammatory) κυτταροκίνες όπως η Ιντερλευκινη-6, ο Παράγοντας νέκρωσης των ιστών (TNF) και άλλες. Κάποιες από αυτές, όπως π.χ. η Λεπτίνη,είναι βλαπτικές γα το καρδιαγγειακό σύστημα και μπορούν να προκαλέσουν καρδιακό έμφραγμα, αρτηριοσκλήρυνση, υπέρταση. Αντοχή στην ινσουλίνη κ.λπ.

Κάποιες άλλες όπως οι Υπερφλεγμονώδεις κυτταροκίνες είναι αποδεδειγμένο πλέον ότι προκαλούν χρόνια διάχυτη φλεγμονή και χρόνιο φλεγμονώδη πόνο. Είναι γνωστό από μελέτες τόσο σε πειραματόζωα όσο και στους ανθρώπους ότι στους παχύσαρκους είναι σταθερά υψηλή η Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών (ΤΚΕ) και η CRP. Οι δύο αυτές ουσίες προσδιορίζουν την οξεία και την χρόνια φλεγμονή  στον οργανισμό. Φαίνεται λοιπόν ότι η συνεχής έκκριση Υπερφλεγμονωδών κυτταροκινών από τα λιποκύτταρα έχει σαν αποτέλεσμα την υπερευαισθησία του παχύσαρκου ατόμου ακόμη και σε μή αλγεινά φυσιολογικά για άλλους ανθρώπους καθημερινά ερεθίσματα και την εκδήλωση χρόνιου διάχυτου φλεγμονώδους πόνου

Την όλη κατάσταση επιβαρύνει και η συχνή κατάθλιψη η οποία συνοδεύει τους παχύσαρκους η οποία οφείλεται στην έμμεση ή/και άμεση απόρριψη τους από το κοινωνικό περιβάλλον, η οποία ενισχύεται και καλλιεργείται καθημερινά από άφθονα σχετικά δημοσιεύματα στον τύπο και τα κοινωνικά δίκτυα.

Ο παχύσαρκος έχει να ακολουθήσει 100 διαφορετικούς τρόπους διαίτης οι οποίοι του λένε πως να αδυνατίσει. Ολοι τους είναι δύσκολοι και ας διαφημίζονται για το αντίθετο. Κανένας όμως δεν του λέει ότι το φαγητό είναι μία ιδιαίτερα ευχάριστη συνήθεια και ότι απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα και υπερπροσπάθεια για να μπορέσει να ελεγχθεί και μειωθεί η καθημερινή ποσότητα της τροφής.  Εάν μάλιστα προσθέσει κάποιος και τις συστηματικά και παράλληλα με την δίαιτα προτεινόμενες τόσο βαρετές γυμναστικές ασκήσεις, η ζωή ενός παχύσαρκου, ο οποίος θέλει ειλικρινά να αδυνατίσει, γίνεται μία κόλαση και φυσικά αργά ή γρήγορα η διαιτητική προσπάθεια σταματά.

Δυστυχώς η κόλαση δεν μπορεί να γίνει παράδεισος αλλά μπορούν να βελτιωθούν οι συνθήκες επιβίωσης  μέσα σε αυτήν.

Αφού όλοι οι ειδικοί επιμένουν ότι τελικά ο στόχος είναι να μειωθεί το μέγεθος του στομάχου, εκτός από την χειρουργική επέμβαση που προτείνουν, υπάρχει και μια απλή αλλά μακροχρόνια λύση. Δηλαδή η προοδευτική μείωση του μεγέθους των καθημερινών μερίδων για 1-2 χρόνια. Ετσι ο «ασθενής», δοκιμάζει απ όλα αλλά λίγο. Κάτι σαν την «σύγχρονη γαλλική κουζίνα», όπου δοκιμάζεις πολλά αλλά τελικά έχεις φάει ελάχιστη ποσότητα και έχεις πληρώσει πάρα πολλά. Ακόμη αντί για τις γυμναστικες ασκήσεις, αρκούν 30-60 λεπτά ήπιο καθημερινό περπάτημα το οποίο βελτιώνει και άλλες, παράλληλες με την παχυσαρκία, συννοσηρότητες. Τέλος πρέπει να απορρίπτεται οποιαδήποτε συζήτηση, θετική ή αρνητική, για την παχυσαρκία με το κοινωνικό περιβάλλον.

Ο,τι τελικά κερδίσει σε βάρος ο παχύσαρκος, πολύ ή λίγο, είναι καλό και αποτελεί μια σημαντική επιτυχία.  Εάν του αρέσει η ζωή, τότε αξίζει να χαραμίσει ένα χρόνο από αυτή, για να ευχαριστηθεί περισσότερο την υπόλοιπη.  Εάν δεν επιμένει και  λέει συνεχώς στον εαυτό του ότι «εγώ δεν μπορώ να αδυνατίσω», έχει μεγάλες πιθανότητες να καταλήξει ένας «χοντρός προφήτης».