Χρόνιος Πόνος και Συμπληρώματα Διατροφής.
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).
Καταρχήν γιατί τα συμπληρώματα διατροφής δεν ονομάζονται φάρμακα. Διότι τα γνήσια φάρμακα τα οποία παράγονται από τις βιομηχανίες θεωρούνται μη ασφαλή και θα πρέπει να αποδείξουν με χρονοβόρες και πανάκριβες μελέτες ότι είναι ασφαλή. Αντίθετα τα συμπληρώματα διατροφής θεωρούνται εξ αρχής ασφαλή και θα πρέπει κάποιος να κάνει χρονοβόρες και πανάκριβες μελέτες για να αποδειξει ότι δεν είναι ασφαλή. Γι αυτό και όσοι εμπορεύονται συμπληρώματα διατροφής παρόλο που θεωρούν την ονομασία υποτιμητική για τα προϊόντα τους και κατά την άποψη μου είναι, η καθ΄ομολογία τους «ασφαλής ουσία» την οποία αποδέχονται οι ανά τον κόσμο ρυθμιστικές αρχές, τους καλύπτει οικονομικά, διότι μειώνονται τα έξοδα πανάκριβων μελετών ενώ παράλληλα τους επιτρέπει και την ελεύθερη διαφήμιση των προϊόντων τους στα ΜΜΕ. Ετσι όλοι είναι ευχαριστημένοι. Οι φαρμακοβιομηχανίες οι οποίες παράγουν τα γνήσια φάρμακα έχουν την τιμή (το ονόρε), ενώ αυτές οι οποίες παράγουν συμπληρώματα διατροφής έχουν καλύτερη συγκριτικά τιμή στα προϊόντα τους.
Δηλαδή στην παροιμία «Πολλοί το χρήμα εμίσησαν, την δόξα ουδείς!!!», ο καθένας μπορεί να αντιμεταθέσει τις λέξεις «δόξα» και «χρήμα» ανάλογα με ό,τι που του ανεβάζει την διάθεση.
Τον χρόνιο πόνο δεν χρειάζεται κάποιος να τον προσδιορίσει στους αναγνώστες ή ακροατές του. Ολοι έχουμε βιώσει τον οξύ πόνο, όλοι γνωρίζουμε τι εννούμε ότι ομιλούμε για πόνο. Η διαφορά του οξέος από τον χρόνιο πόνο προσδιορίζεται από την χρονική διάρκεια του, δηλαδή χρόνιος πόνος είναι όταν η διάρκεια του οξέος πόνου ξεπερνά τους 3 μήνες. Πιο σημαντικό όμως κατά την άποψη μου, είναι να τονίσει κάποιος ότι ο μεν οξύς πόνος είναι ένα σύμπτωμα και μάλιστα ιδιαίτερα χρήσιμο και προστατευτικό, ενώ αντίθετα ο χρόνιος πόνος είναι μία νόσος η οποία εάν δεν θεραπευθεί γρήγορα, εγκαθίσταται και παραμένει αρκετές φορές «δια βίου» επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα της ζωής κάθε ανθρώπου.
Ολοι γνωρίζουμε, λίγο ή περισσότερο, την θεραπευτική αντιμετώπιση του οξέος πόνου, η οποία όπως και σε κάθε πάθηση είναι αιτιολογική, φαρμακευτική και ενίοτε και χειρουργική. Δεν θα αναφερθώ στην αιτιολογική αντιμετώπιση, είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο, θα εστιαστώ στην φαρμακευτική αντιμετώπιση. Σε κάθε οξύ πόνο χορηγούμε απλά αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα (ΜΣΑΦ) και οπιούχα ή οπιοειδή σε διάφορες δόσεις και συνδυασμούς. Το θεραπευτικό πρόβλημα μας αρχίζει όταν ο πόνος επιμένει και το αίτιο του δεν είναι αντιμετωπίσιμο για διάφορους λόγους. Τότε τα παραπάνω φάρμακα ή οι συνδυασμοί τους είναι ανεπαρκείς όχι λόγω της δράσης τους αλλά λόγω των ανεπιθύμητων ενεργειών τους από την διάρκεια δράσης τους. Είναι τεκμηριωμένο ότι η χρόνια χρήση από συνταγογράφηση, οπιούχων ή οπιοειδών δημιούργησε την «επιδημία των οποιούχων» και κοστίζει 60.000 νεκρούς κάθε χρόνο, μόνο στις ΗΠΑ, η δε χρόνια και συνεχής χρήση ΜΣΑΦ, πέραν του μηνός, απαγορεύεται νομικά από τις ρυθμιστικές αρχές (FDA, EMA κ.ά.) σχεδόν όλων των κρατών, λόγω των πιθανών παρενεργειών τους στο καρδιαγγειακό σύστημα (καρδιακό έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά). Αρα στον χρόνιο πόνο δεν έχουμε φαρμακευτική θεραπεία, πλην της αιτιολογικής, εάν είναι δυνατή και της χειρουργικής, εάν το αίτιο διορθώνεται χειρουργικά.
Εδώ παρεμβαίνουν τα συμπληρώματα διατροφής. Μερικά από αυτά όπως ο κουρκουμάς, η μποσβέλεια, η βρωμελαΐνη, το μαγνήσιο και κάποια άλλα είναι δυνατόν να χορηγούνται για μεγάλο χρονικό αποτέλεσμα σε ελεγχόμενες δόσεις χωρίς να προκαλούν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η αποτελεσματικότητα τους αμφισβητείται από τους «κλασικούς» γιατρούς αλλά οι μετρήσεις λένε ότι δεν αμφισβητείται από τους «κλασικούς» ασθενείς. Κατά την διάρκεια του μνημονίου, μία δύσκολη οικονομικά περίοδο, οι Ελληνες κατανάλωναν κάθε χρόνο 600 εκατομμύρια ευρώ για την αγορά συμπληρωμάτων διατροφής. Ενα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό χρημάτων. Αρα για να τα λαμβάνουν οι ασθενείς και να πληρώνουν γι αυτά σημαίνει ότι έχουν κάποιο θεραπευτικό αναλγητικό αποτέλεσμα σαν πραγματικά φάρμακα ή και σαν εικονικά φάρμακα (placebo).
Το πρόβλημα μας σαν γιατροί είναι να διαπιστώσουμε σε ποιους βιολογικούς ή άλλους (κοινωνικούς, εγκεφαλικούς, ψυχολογικούς) μηχανισμούς του πόνου παρεμβαίνουν τα συμπληρώματα και τους τροποποιούν τόσο ώστε να παρέχουν χρόνια αναλγησία χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες. «Εξ όνυχος τον λέοντα» όπως είπε και ο αρχαίος ποιητής Αλκαίος!