Ανατροπή! Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος δεν επηρεάζεται από το σωματικό βάρος.
Κων/νος Σαρόπουλος, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, (ksaropoulos@hotmail.com).
Το μεταβολικό σύνδρομο (Μ.Σ.) είναι ένα άθροισμα παραγόντων κινδύνου που συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή προκαλώντας αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Οι βασικές ψηφίδες του αφορούν την παχυσαρκία, την αθηρωματογόνο δυσλιπιδαιμία, την υπέρταση και την ινσουλινική αντοχή, δηλαδή το σακχαρώδη διαβήτη.
Ως γνωστόν το Μ.Σ. εμφανίζεται σε γενετικώς επιρρεπή άτομα που αποκτούν υπερβολικό βάρος, κυρίως στην κοιλιακή χώρα, οπότε η ανθυγιεινή διατροφή και η μειωμένη σωματική δραστηριότητα διαμορφώνουν ένα «τοξικό» περιβάλλον ούτως ώστε οι πάσχοντες να εμφανίζουν πολλαπλάσια συχνότητα αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, στεφανιαίας νόσου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και νεφρικής βλάβης.
Οι μελέτες μέχρι σήμερα έχουν δείξει ότι το Μ.Σ. σχετίζεται με την οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ). Ωστόσο, οι αναλύσεις αυτές δεν έχουν προσαρμοστεί ως προς το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), ούτε έχει διερευνηθεί ως προς αυτόν κάθε μια από τις συνιστώσες του Μ.Σ., όπως π.χ. το σωματικό βάρος.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Arthritis & Rheumatology, μετά την προσαρμογή για το ΔΜΣ, ούτε το Μ.Σ., ούτε οι συνιστώσες του εντέλει συσχετίστηκαν με την εκδήλωση ΟΑ, εκτός της υψηλής αρτηριακής πίεσης, ιδίως της διαστολικής, που όμως μπορεί να οφείλεται στη λήψη των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων από τους πάσχοντες.
Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν από τη Μονάδα Έρευνας και Εκπαίδευσης της Κλινικής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης στη Μασαχουσέτη η οποία αξιολόγησε 991 ασθενείς (μέσης ηλικίας 54,2 ετών) από τη μελέτη Framingham για την ΟΑ μεταξύ 1992 και 1995 και πάλι μεταξύ 2002 και 2005, εκ των οποίων είχε Μ.Σ. το 26,7% των ανδρών και το 22,9% των συμμετεχόντων γυναικών.
Αφού εξαιρέθηκαν οι ασθενείς με κλινική ή ακτινολογική ΟΑ γονάτων, εξετάστηκε η σχέση του M.Σ. σύμφωνα με τα κριτήρια του Πίνακα Θεραπείας Ενηλίκων ΙΙΙ και οι συνιστώσες του με την πιθανότητα εμφάνισης OA πριν και μετά την προσαρμογή ως προς το ΔΜΣ, κατατάσσοντας τους ασθενείς σε εκείνους που εμφάνισαν κατά την παρακολούθηση ακτινολογική ΟΑ ≥ 2 βαθμών της κλίμακας Kellgren and Lawrence και σε εκείνους με συμπτωματική ΟΑ, δηλαδή όσους είχαν εκτός της ακτινολογικής εικόνας και πόνο.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, το M.Σ. και πολλές από τις συνιστώσες του, ενώ συσχετίστηκαν αρχικά με την OA, μετά την προσαρμογή ως προς το ΔΜΣ, όλες σχεδόν δείχτηκαν ασήμαντες στατιστικά, εκτός της προαναφερόμενης με την υπέρταση που όμως χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Η ανατρεπτική αυτή μελέτη έδειξε ότι το μεταβολικό σύνδρομο και το περίσσειο σωματικό βάρος δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας. Παρόλα αυτά είμαι πεισμένος πως οι περισσότεροι συνάδελφοι που θα την διαβάσουν θα συνεχίσουν κατά τα ειωθότα να συστήνουν έλεγχο του σωματικού βάρους στους ασθενείς τους, ιδίως αυτούς με ΟΑ γονάτων, ασχέτως δείκτη μάζας σώματος, μέχρις ότου τουλάχιστον τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιωθούν με διπλές τυφλές τυχαιοποιημένες μελέτες μεγάλου αριθμού ασθενών.
Πηγή: Niu J, Clancy M, Aliabadi P, et al. The metabolic syndrome, its components and knee osteoarthritis (OA): The Framingham OA study [published online March 3, 2017]. Arthritis Rheumatol. doi: 10.1002/art.40087.